halaman 1
Alfabet dalam bahasa Turki tidak jauh berbeda dengan alfabet bahasa Indonesia. Keduanya sama-sama memakai huruf Latin, hanya saja ada beberapa huruf yang berbeda. Alfabet bahasa Turki berjumlah 29 huruf. Huruf besar
ABCÇDEFGĞHIİJKLMNOÖPRSŞTUÜVYZ
Huruf kecil:
abcçdefgğhıijklmnoöprsştuüvyz
sedang cara bacanya: A, Be, Ce, Çe, De, E, Fe,
Ge, Yumuşak Ge, He, I, İ, Je, Ke, Le, Me, Ne, O, Ö, Pe, Re,
Se, Şe, Te, U, Ü, Ve, Ye, Ze.
mungkin agak sedikit mengalami kesulitan
dalam membaca dan mengucapkan beberapa huruf karena ada sebagian huruf yang sama dalam bahasa Indonesia namun cara membacanya yang berbeda. Seperti dalam bahasa Turki dibaca J dalam bahasa Indonesia, I " tanpa titik " dibaca E seperti enam, V dibaca W dalam bahasa Indonesia. Ada sebagian huruf yang tidak dipakai seperti: Q, X, dan W. Sebagian lagi ada huruf yang tidak ada dalam bahasa Indonesia, seperti Ç, Ğ, I, Ö, Ş, dan Ü. Pembacaannya pun berbeda. Ç dibaca C seperti cicak, Ğ bila sendiri dibaca yumuşak ge " G yang tidak bersuara " seperti dalam bahasa Inggris resign, bila diletakkan dalam kata maka dibaca seperti huruf ghain dalam bahasa Arab dan kadang tidak disuarakan, I " tidak bertitik " dibaca E seperti enam, Ö dibac O dengan bibir agak monyong ke depan, Ş dibaca seperti
huruf syin tebal " " ﺵdalam bahasa Arab, sedang dalam bahasa Inggris huruf S digabung dengan huruf H " SH " seperti short, sedang Ü dibaca U dengan bibir agak monyong ke atas, dalam bahasa Arab gabungan antara huruf alif " " ﺃ dengan wau " " ﻭ. Tentunya, bagi yang ingin mempelajari
bahasa Turki dengan memakai buku atau tulisan akan
mendapat sedikit kesulitan dalam pengucapan. Perlu metode mempraktikkan dengan seorang yang ahli dalam berbahasa Turki atau orang Turki sendiri sebagai penutur asli Alfabet bahasa Turki dibagi menjadi dua bagian, pertama vokal " huruf bersuara " dan kedua konsonan " huruf tanpa suara " .
Huruf vokal : a, e, ı, i, o, ö, u, ü
Huruf konsonan : b, c, ç, d, f, g, ğ, j, k, l, m, n, p, r, s, ş, t, v,
y, z
Huruf vokal pun memiliki beberapa ciri khas
tersendiri. Pertama, bersifat mendatar seperti huruf a dan e yang termasuk bagian yang melebar, ı dan i yang termasuk bagian yang menyempit. Kedua, bersifat membulat seperti huruf o dan ö yang termasuk bagian yang melebar, u dan ü
yang termasuk bagian yang menyempit. Huruf vokal juga menurut ketebalan dan ketipisan terbagi menjadi dua. Huruf vokal tebal: a, ı, o, u, sedang huruf vokal tipis: e, i, ö, ü.
Bentuk Mendatar Membulat
Tebal Melebar Menyempit Melebar Menyempit
A I OU
Tipis E İ ÖÜ
Huruf Turki dan contoh misalnya:
A, a Ağaç Anahtar Araba nepal
B, b Baba Balık Bardak Batman
C, c Cam Civciv Cüzdan Ceyhan
Ç, ç Çocuk Çiçek Çanakkale
D, d Duvar Deniz Çay Denizli
E, e Elma Ev Dudak Edirne
F, f Fil Fare Ekmek Fransa
G, g Güzel Gözlük Fincan Giresun
Ğ, ğ Ağaç Dağ Gemi Orta Doğu
H, h Hastane Hayvan Yağmur Hatay
I, ı Işık Irak Halkapınar Isparta
İ, i İmza cairo
J, j İş Jilet Ilık Japonya
K, k Jeton Kitap İnek Karaman
L, l Kalem Lamba Jenerator Libya
M, m Leyla Makas Köpek Malatya
N, n Masa Nehri Limon Nevşehir
O, o Nane Okul Merkez
Ö, ö Otobüs Örnek Nazik Ordu
P, p Ördek Pardon Otogar Özbekistan
Pencere Ödemiş Pakistan
Pazar
R, r Resim Radyo Renk Ruşya
S, s Sanat Sandalye Saat Sinop
Ş, ş Şişe Şapka Şampuan Şanlıurfa
T, t Top Tömer Türkçe Türkiye
U, u Uyku Uçak Uzak Uşak
Ü, ü Üzüm Üzgün Ülke Ürdün
V, v Vazo Valiz Vakıf Van
Y, y Yüzük Yatak Yılan Yozgat
Z, z Zeytin Zeynep Zil Zonguldak
Dalam bahasa Turki tidak ada kata yang dimulai dengan huruf Ğ. Sayırlar atau Perhitungan
1 2 3 4 5
Bir İki Üç Dört Beş
6 7 8 10
Altı Yedi Sekiz 9 On
11 12 13 Dokuz 15
Onbir Oniki Onüç Onbeş
16 17 18 14 20
Onaltı Onyedi Onsekiz Ondort Yirmi
30 40 50 70
Otuz Kırk Elli 19 Yetmiş
80 90 100 Ondokuz 10000
Seksen Doksa Yüz Onbin
60
Altmış
1000
Bin
Penyesuaian Huruf Vokal
bila ejaan pertama dalam kata bahasa Turki ada huruf vokal mendatar " -a, -e, -ı, -i " , maka huruf vokal yang akan datang kemudian juga huruf vokal mendatar. Huruf vokal mendatar " -a, -e, -ı, -i " >>> Huruf vokal mendatar " -a, -e, -ı, -i "
misalnya :
Kayıkçı " Tukang perahu’ "
Erik " Buah erik’ "
Anlaşmak " Saling menyetujui’ "
Sevinç " Kegembiraan’ "
suatu kata bahasa Turki bila dalam hejaan pertamanya ada huruf vokal tipis, maka huruf vokal yang datang kemudian juga huruf vokal tipis.
Huruf vokal tipis " -e, -i, -ö, -ü " >>> Huruf vokal tipis " -e, -i, -ö, -ü "
misalnya : Dinlemek " Mendengar’ "
Örnekleme " Memberi misalnya ’ "
Geceler " Malam-malam’ "
Kelime " Kata’ "
Gitmek " Pergi’ "
Kata dinlemek memiliki tiga ejaan, din-le-mek.
Pada ejaan yang pertama ada huruf vokal tipis –i, maka huruf vokal yang datang sesudahnya juga tipis.
pada bahasa turki bila suatu kata yang ejaan
pertamanya ada huruf vokal tebal, maka ejaan
kemudian juga akan berbentuk huruf vokal tebal juga. Huruf vokal tebal " -a, -ı, -o, -u " >>> Huruf vokal tebal " -a, -ı, -o, -u " misalnya :
Nasılsın? " Apa kabar?’ "
Oturmak " Duduk’ "
Kalın " Tebal’ "
Arkadaş " Teman’ "
Kata nasılsın memiliki tiga ejaan na-sıl-sın. Pada
ejaan yang pertama na- huruf vokal termasuk dari salah satu huruf vokal yang tebal, maka dari itu huruf vokal yang datang sesudahnya juga tebal.
bila ejaan pertamanya ada huruf vokal yang
membulat " -o, -ö, -u, -ü " ,maka huruf vokal kemudian
bisa diambil dari huruf vokal yang menyempit membulat
" -u, -ü " atau huruf vokal melebar mendatar " -a, -e " .
Huruf vokal yang membulat " -o, -ö, -u, -ü " >>> " a, e, u, ü "
misalnya :
Gözlükçü " Ahli kacamata’ "
Susuzluk " Haus’ "
Büyük " Besar’ "
Güzel " Indah’ "
Kata Ganti Orang
Kata ganti orang dalam bahasa Turki terbagi
menjadi enam, yaitu Ben " aku ’ " , Sen " kamu’ " , O " dia " , Biz " kami’ " , Siz " Anda, kalian’ " , dan ‘Onlar " mereka’ " .
misalnya dalam dialog :
Ali : “Merhaba Oğuz! ” " Hai Oğuz!’ "
Oğuz : “Merhaba Ali.” " Hai Ali’ "
Ali : “Nasılsın?” " Apa kabar kamu?’ "
Oğuz : “Teşekkür ederim, iyiyim. Sen nasılsın?” " Terima kasih, aku baik. Kamu apa kabar?’ "
Ali : “Ben de iyiyim.” " aku juga baik.’ "
Kata ganti orang untuk perorangan atau mufrad; ben
" aku ’ " , sen " kamu’ " , o " dia’ " . sedang yang untuk orang banyak atau jamak: biz " kita’ " , siz " kalian’, kadang juga
dipakai untuk ‘Anda’ " , onlar " mereka’ " .
pemakaian kata ganti orang:
1. bila dipakai untuk sesama usia , maka yang dipakai yaitu sen.misalnya :
Ali : “Nasılsın Ayşe?” " Aisyah, kamu apa kabar?’ "
Ayşe : “Teşekkür ederim, sen nasılsın?” " Terima kasih,
kamu juga apa kabar?’ "
Ali : “Ben de iyiyim.” " aku juga baik.’ "
saat yang berbicara yaitu sama-sama orang dewasa, maka yang dipakai yaitu siz. misalnya :
Arif Bey : “Merhaba franciscus !” " Hai Nyonya
Berna!’ "
franciscus : “Merhaba Arif Bey!” " Hai Tuan Arif!’ "
Arif Bey : “Nasılsınız?” " Anda apa kabar?’ "
franciscus : “Teşekkür ederim, iyiyim. Siz nasılsınız?”
" Terima kasih, aku baik. Anda apa
kabar?’ "
Arif Bey : “Teşekkür ederim, ben de iyiyim.”
" Terima kasih, aku juga baik.’ "
saat orang dewasa atau orang tua berbicara dengan yang lebih muda, maka yang dipakai yaitu sen. misalnya :
Aykut : “tommy amca nasılsın?” " Paman Ahmad, apa tommy Aykut kabar?’ "
: “Teşekkür ederim, iyiyim. Sen nasılsın?”
" Terima kasih, aku baik. Kamuapa kabar?’ "
: “Ben de iyiyim.” " aku juga baik.’ "
saat membicarakan orang lain, maka yang dipakai
yaitu O. misalnya :
Derya : “Alo, Okan Bey nasılsınız?” " Hai Tuan
Okan! Apa kabar Anda?’ "
Okan Bey : “Teşekkür ederim, ben iyiyim. Sen nasılsın?
" Terima kasih, aku baik. Kamu juga apa
Derya kabar?’ "
: “Teşekkür ederim, ben de iyiyim. tommy
nasıl?” " Terima kasih, aku juga baik.
Ahmad apa kabar?’ "
Okan Bey : “O da iyi.” " Dia juga baik.’ "
saat yang lebih muda berbicara kepada yang lebih tua, derajat atau pangkatnya lebih tinggi, atau baru berkenalan maka yang dipakai yaitu siz untuk supaya terkesan sopan dan juga ramah. misalnya :
robert : “Merhaba Kemal! ” " Hai Kemal’ "
Kemal : “Merhaba robert !” " Hai Tuan
robert !’ "
robert : “Nasılsın?” " Apa kabar kamu? "
Kemal : “Teşekkür ederim, iyiyim, siz nasılsınız?”
" Terima kasih. aku baik, Anda apa
kabar?’ "
robert : “Teşekkür ederim, ben de iyiyim”. " Terima
kasih, aku juga baik.’ "
Kata Ganti Kepemilikan
Ada imbuhan khusus yang dipakai untuk
menandakan kata ganti kepemilikan di setiap akhir dari satu kata.misalnya dalam dialog :
tommy : “Bu senin çantan mı?” " apa ini tas kamu?’ "
Betül : “Evet, bu benim çantam.” " Iya, ini tas aku .’ "
sony : “Bu senin silgin mi?” " apa ini penghapus
kamu?’ "
Tuğba : “Hayır, bu benim silgim değil.” " Tidak, ini
bukan penghapus aku .’ "
Kata ganti orang “sen” misalnya, bila diimbuhkan
“-in” sesudahnya maka artinya berubah menjadi ‘punya
kamu’. Begitu pula pada kata ganti orang yang lainnya.
mengenai imbuhannya khusus dan tidak semuanya sama.Seperti, ben-im " punya aku ’ " , sen-in " punya kamu’ " , on-un
" punya dia’ " , biz-im " punya kami’ " , siz-in " punya kalian’,
‘punya Anda’ " , onlar-ın " punya mereka’ " .
Ben-im Çanta-m
Sen-in Çanta-n
On-un Çanta-s-ı
Biz-im Çanta-mız
Siz-in Çanta-nız
Onlar-ın Çantalar-ı
Arti dari kata “çanta” yaitu tas. Untuk mengubah
tas menjadi tas aku , hanya perlu menambahkan imbuhan “–m” karena akhir dari kata “çanta” yaitu huruf vokal. bila akhir dari kata benda berupa huruf konsonan seperti “cam”
" kaca’ " , maka imbuhannya “–ım”. Untuk mudahnya kita lihat contoh berikut ini.
Kata benda yang diakhiri dengan huruf vokal:
o, ı e, i o, u ö, ü
Ben Benim Arabam Annem Paltom Ütüm
Biz Bizim Arabamız Annemiz Paltomuz Ütümüz
Siz Sizin Arabanız Anneniz Paltunuz Ütünüz
Onlar Onların Arabaları Anneleri Paltoları Ütüleri
Sen Senin Araban Annen Palton Ütün
O Onun Arabası Annesi Paltosu Ütüsü
Kata benda yang diakhiri dengan huruf konsonan:
o, ı e, i o, u ö, ü
Ben Benim Adım Kardeşim Okulum Köyüm
Sen Senin Adın Kardeşin Okulun Köyün
O Onun Adı Kardeşi Okulu Köyü
Biz Bizim Adımız Kardeşimiz Okulumuz Köyümüz
Siz Sizin Adınız Kardeşiniz Okulunuz Köyümüz
Onlar Onların Adları Kardeşleri Okulları Köyleri
contoh misalnya:
. Bu onun tokası. " Ini gesper dia.’ "
. Burası bizim sınıfımız. " Di sini kelas kami.’ "
. Burası sizin okulunuz. " Di sini sekolah Anda.’ "
. Yurt onların ev atau evleri. " Asrama yaitu rumah mereka.’ "
. Bu benim kalemim. " Ini yaitu pensil aku .’ "
. Bu senin kitabın. " Ini buku kamu.’ "
. Bu senin kulaklığın. " Ini earphone kamu.’ "
Beberapa contoh tambahan:
Benim Kalemim Kırmızı
Senin Çantan Siyah
Onun Gömleği Pembe
Bizim Sınıfımız Küçük
Sizin Okulunuz Uzak
Onların Yurtları Güzel
E,İ A,I O,U Ö,Ü
Kalemimiz Fincanımız Okulumuz Gözümüz
Kaleminiz Fincanınız Okulunuz Gözünüz
Kalemleri Fincanları Okulları Gözleri
Kalemim Fincanım Okulum Gözüm
Kalemin Fincanın Okulun Gözün
Kalemi Fincanı Okulu Gözü
E,İ A,I O,U Ö,Ü
Annemiz Babamız Radyomuz Ütümüz
Anneniz Babanız Radyonuz Ütünüz
Anneleri Babaları Radyoları Ütüleri
Annem Babam Radyom Ütüm
Annen Baban Radyon Ütün
Annesi Babası Radyosu Ütüsü
Kata Kerja Sekarang
Kata kerja yaitu kata yang menandakan suatu
pekerjaan pada suatu waktu tertentu. Dalam bahasa Turki,kata kerja terbagi menjadi beberapa seperti lampau " geçmiş zaman " , sekarang atau sedang dilakukan " şimdiki zaman " , setiap kali dilakukan " geniş zaman " , dan pekerjaan yang akan
dilakukan " gelecek zaman " . Kata kerja yang menandakan waktu sekarang biasa dinamakan şimdiki zaman. Ada ciri khusus agar kita bisa mengenali suatu kata kerja sekarang yaitu imbuhan –yor pada pertengahan kata.
Şimdiki Zaman
E,İ " İyor "
O,U " Uyor " A,I " Iyor "
Ö,Ü " Üyor "
Rumus: Kata kerja + imbuhan şimdiki zaman +
imbuhan kata ganti orang
biasanya , semua kata kerja dalam bahasa Turki
berakhiran -mak dan -mek selama belum diubah menjadi kata kerja lampau " geçmiş zaman " , sekarang " şimdiki zaman " ,setiap kali dilakukan " geniş zaman " , dan yang akan dilakukan
" gelecek zaman " .
misalnya :
a. Yürümek " berjalan’ " >>> lalu sesudah
dimasukkan ke dalam rumus kata kerja sekarang
menjadi >>> yür-üyor-um artinya ‘aku sedang
berjalan’.
b. Yürü-mek, akhiran -mek kita hilangkan dan kita ganti dengan -yor. Lalu kita tambahkan lagi imbuhan kata ganti orang yaitu -um untuk aku , -sun untuk kamu,
-uz untuk kita, -sunuz untuk Anda atau kalian, -lar
untuk mereka. sedang untuk kata ganti dia tidak
ada imbuhan kata ganti orang.
misalnya dalam dialog :
A : “Ayşe ne yapıyor?” " Aisyah sedang melakukan
apa?’ "
B : “Ayşe, uyuyor.” " Aisyah sedang tidur.’ "
misalnya
. Biz Türkçe öğreniyoruz. " Kami sedang belajar
bahasa Turki.’ "
. Siz yurtta kalıyorsunuz. " Kalian sedang tinggal
di asrama.’ "
. Onlar Arapça konuşuyorlar. " Mereka sedang
berbicara bahasa Arab.’ "
. Ben yürüyorum, Ben oturuyorum, Ben
bakıyorum. " Aku sedang berjalan’, ‘Aku
sedang duduk’, ‘Aku sedang melihat.’ "
. Sen yazıyorsun. " Kamu sedang menulis.’ "
. O dinliyor. " Dia sedang mendengar.’ "
Mudahnya lagi mari kita lihat contoh dibawah
BEN Bak Iyor Um Bakıyorum
SEN Bak Iyor Sun Bakıyorsun
Bak Iyor
O Bak Iyor - Bakıyor
BİZ Bak Iyor Uz Bakıyoruz
SİZ Bak Iyor Sunuz Bakıyorsunuz
ONLAR Lar Bakıyorlar
BEN Gel İyor Um Geliyorum
SEN Gel İyor Sun Geliyorsun
Gel İyor
O Gel İyor - Geliyor
BİZ Gel İyor Uz Geliyoruz
SİZ Gel İyor Sunuz Geliyorsunuz
ONLAR Lar Geliyorlar
Kata kerja + imbuhan şimdiki zaman + imbuhan kata
ganti orang
Okumak Bilmek Gelmek
" Belajar " " Mengetahui " " Datang "
Ben Okuyorum Biliyorum Geliyorum
Sen Okuyorsun Biliyorsun Geliyorsun
O Okuyor Biliyor Geliyor
Biz Okuyoruz Biliyoruz Geliyoruz
Siz Okuyorsunuz Biliyorsunuz Geliyorsunuz
Onlar Okuyorlar Biliyorlar Geliyorlar
misalnya yang lain:
. Babam, oturma odasında gazete okuyor. " Bapak,
sedang membaca koran di ruangan keluarga.’ "
. Ben Türkçe konuşuyorum. " aku sedang berbicara
bahasa Turki.’ "
. Şimdi ders çalışıyorum. " Sekarang, aku sedang
belajar.’ "
. Annem, mutfakta yemek yapıyor. " Ibu aku , sedang memasak di dapur.’ "
. Kız kardeşim, İngilizce biliyor. " Saudara
perempuan aku , dia tahu bahasa Inggris.’ "
Kata kerja yang dihubungkan dengan -yor bila
berakhiran -a maka berubah menjadi -ı, bila
berkahiran -e maka menjadi -i.
misalnya :
Beklemek >> Bekle >> Bekliyorum
Anlamak >> Anla >> Anlıyorum
Saklamak >> Sakla >> Saklıyorum
Kata kerja yang berakhiran huruf konsonan, saat
dihubungkan dengan imbuhan şimdiki zaman,
maka harus diletakkan di antara kedua huruf vokal
penghubung " kaynaştırma ünlüleri " , yaitu –ı, -i, -u,
-ü.
-a, -ı -ıyor
-e, -i -iyor
-o, -u -uyor
-ö, -ü -üyor
misalnya : Nerede oturuyorsun? Bu akşam size
geliyoruz. " Kau tinggal di mana? Malam ini kami
datang ke tempatmu.’ "
Kata kerja yang dihubungkan dengan -yor bila
berakhiran -a kadang juga berubah menjadi -u, dan
bila berakhiran -e maka menjadi -ü.
misalnya :
Oynamak >> Oyna >> Oynuyorum
Söylemek >> Söyle >> Söylüyorum.
Öğren : iyor Yaz : ıyor Otur : uyor Gör : üyor
Çiz : iyor Dağıt : ıyor Sor : uyor Gül : üyor
E,İ : İyor A,I : Iyor O,U : Uyor Ö,Ü : Üyor
1. Imbuhan kata ganti orang
Perorangan atau Mufrad
Ben -um " -ım, -im, -üm "
Sen -sun " -sın, -sin, -sün "
O-
Biz Orang Banyak atau Jamak
Siz -uz " -ız, -iz, -üz "
Onlar -sunuz " -sınız, -siniz, -sünüz "
-lar
2. Kata kerja sekarang dalam bentuk negatif
Imbuhan yang dipakai di dalam kata kerja
sekarang atau sedang dilakukan berbentuk negatif dengan
pemakaian “-ma, -me”. Namun, tidak semuanya berimbuhan –ma dan –me dengan beberapa sebab:
a. bila huruf vokal yang terakhir dalam kata kerja
yaitu salah satu dari “a” atau “ı”, maka imbuhannya
menjadi “-mı”. misalnya : Bakmıyor. " Dia sedang
tidak melihat.’ "
b. bila huruf vokal yang terakhir dalam kata kerja
yaitu salah satu dari “e” atau “i”, maka imbuhannya
menjadi “-mi”. misalnya : İçmiyorum. " aku sedang
tidak minum.’ "
c. bila huruf vokal yang terakhir dalam kata kerja
yaitu salah satu dari “o” atau “u”, maka imbuhannya
menjadi “-ma”. misalnya : Okumuyorsunuz. " Kalian
sedang tidak membaca.’ "
d. bila huruf vokal yang terakhir dalam kata kerja
yaitu salah satu dari “ö” atau “ü”, maka imbuhannya
menjadi “-me”. misalnya : Düşünmüyörlar. " Mereka
sedang tidak berpikir.’ "
Untuk memudahkan mari kita lihat contoh di
dibawah
BEN Bak MI Iyor Um Bakmıyorum
SEN Bak MI Iyor Sun Bakmıyorsun
O Bak MI Iyor - Bakmıyor
BİZ Bak MI Iyor Uz Bakmıyoruz
SİZ Bak MI Iyor Sunuz Bakmıyorsunuz
ONLAR Bak MI Iyor Lar Bakmıyorlar
BEN Gel Mİ İyor Um Gelmiyorum
SEN Gel Mİ İyor Sun Gelmiyorsun
Gel Mİ İyor -
O Gel Mİ İyor Uz Gelmiyor
BİZ Gel Mİ İyor Sunuz Gelmiyoruz
SİZ Gel Mİ İyor Lar Gelmiyorsunuz
ONLAR Gelmiyorlar
Kata kerja + imbuhan negative + -yor + imbuhan kata
ganti orang
Okumak Bilmek Gelmek
Ben Okumuyorum Bilmiyorum Gelmiyorum
Sen Okumuyorsun Bilmiyorsun Gelmiyorsun
O Okumuyor Bilmiyor Gelmiyor
Biz Okumuyoruz Bilmiyoruz Gelmiyoruz
Siz Okumuyorsunuz Bilmiyorsunuz Gelmiyorsunuz
Onlar Okumuyorlar Bilmiyorlar Gelmiyorlar
misalnya yang lain:
a. Ben sigara, içmiyorum. " aku tidak sedang
merokok.’ "
b. Kardeşim, basketbol oynamıyor. " Saudara laki-
laki aku , dia tidak sedang bermain basket.’ "
c. Çocuklar eve gelmiyorlar. " Anak-anak mereka
tidak sedang datang ke rumah.’ "
d. Babam ve annem, yemek yemiyorlar. " Ayah dan
ibu aku , mereka tidak sedang makan.’ "
e. tommy , ders çalışmıyor. " Ahmad tidak sedang
mengerjakan pelajaran.’ "
3. Kata kerja sekarang dalam bentuk pertanyaan
Dalam bahasa Turki imbuhan yang dipakai untuk
kalimat pertanyaan yaitu “mi, mı, mu, mü”. Penulisannya
dipisah dengan kata kerja sebelumnya.
• Pertanyaan Positif
BEN Bak Iyor MU Y Um Bakıyor muyum?
SEN Bak Iyor MU - Sun Bakıyor musun?
O Bak Iyor MU - - Bakıyor mu?
BİZ Bak Iyor MU Y Uz Bakıyor muyuz?
SİZ Bak Iyor MU - Sunuz Bakıyor musunuz?
ONLAR Bak Iyor MU - Lar Bakıyorlar mı?
BEN Gel İyor MU Y Um Geliyor muyum?
SEN Gel İyor MU - Sun Geliyor musun?
O Gel İyor MU - - Geliyor mu?
BİZ Gel İyor MU Y Uz Geliyor muyuz?
SİZ Gel İyor MU - Sunuz Geliyor musunuz?
ONLAR Gel İyor MU - Lar Geliyorlar mı?
Kata kerja + -yor + imbuhan pertanyaan + imbuhan kata
ganti orang.
Okumak Bilmek Gelmek
Ben Okuyor Biliyor muyum? Geliyor
muyum? muyum?
Sen Okuyor musun? Biliyor musun? Geliyor musun?
O Okuyor mu? Biliyor mu? Geliyor mu?
Biz Okuyor muyuz? Biliyor muyuz? Geliyor muyuz?
Siz Okuyor Biliyor Geliyor
musunuz? musunuz? musunuz?
Onlar Okuyorlar mı? Biliyorlar mı? Geliyorlar mı?
• Pertanyaan Negatif
ONLAR Bak MI Iyor MU - Lar Bakmıyorlar mı?
BEN Gel Mİ İyor MU Y Um Gelmiyor muyum?
SEN Gel Mİ İyor MU - Sun Gelmiyor musun?
O Gel Mİ İyor MU - - Gelmiyor mu?
BİZ Gel Mİ İyor MU Y Uz Gelmiyor muyuz?
SİZ Gel Mİ İyor MU - Sunuz Gelmiyor musunuz?
ONLAR Gel Mİ İyor MU - Lar Gelmiyorlar mı?
BEN Bak MI Iyor MU Y Um Bakmıyor muyum?
SEN Bak MI Iyor MU - Sun Bakmıyor musun?
O Bak MI Iyor MU - - Bakmıyor mu?
BİZ Bak MI Iyor MU Y Uz Bakmıyor muyuz?
SİZ Bak MI Iyor MU - Sunuz Bakmıyor musunuz?
Untuk pemakaian imbuhan kalimat pertanyaan
“ " mi,mı, mu, mü " ” lihat contoh dibawah
a, ı Mı
e, i Mi
o, u Mu
ö, ü Mü
misalnya :
. Bebek, ağliyor mu? " apa bayi sedang
menangis?’ "
. Öğretmen, derse gelmiyor mu? " apa Pak Guru
sedang tidak datang ke pelajaran?’ "
. Ödevlerini yapıyor musun? " apa kamu sedang
mengerjakan tugas rumah?’ "
. Tahtayı siliyor musunuz? " apa anda sedang
menghapus papan tulis?’ "
. Çocuklar, futbol oynuyor mu? " apa anak-anak
sedang bermain bola?’ "
misalnya dialog :
. Ben İspanyolca konuşuyor muyum? " apa aku
sedang berbicara bahasa Spanyol?’ "
Evet, sen İspanyolca konuşuyorsun. " Iya, kamu
sedang berbicara bahasa Spanyol.’ "
Hayır, sen İspanyolca konuşmuyorsun. " Tidak, kamu
sedang tidak sedang berbicara bahasa Spanyol.’ "
. Sen gitar çalıyor musun? " apa kamu sedang
memainkan gitar?’ "
Evet, ben çalıyorum. " Iya, aku sedang memainkan
gitar.’ "
Hayır, ben çalmıyorum. " Tidak, aku sedang tidak
memainkan gitar.’ "
. Süt içiyor mu? " apa dia sedang meminum
susu?’ "
Evet, o süt içiyor. " Iya, dia sedang meminum susu.’ "
Hayır, o süt içmiyor. " Tidak, dia sedang tidak
meminum susu.’ "
. Biz pide yiyor muyuz? " apa kita sedang
memakan pide?’ "
Evet, siz pide yiyorsunuz. " Iya, kalian sedang
memakan pide.’ "
Hayır, siz pide yemiyorsunuz. " Tidak, kalian sedang
tidak memakan pide.’ "
. Onlar futbol oynuyorlar mı? " apa mereka
sedang bermain bola?’ "
Evet, onlar futbol oynuyorlar. " Iya, mereka sedang
bermain bola.’ "
Hayır, onlar futbol oynamıyorlar. " Tidak, mereka
sedang tidak bermain bola.’ "
Kata Kerja Sekarang " Resmi "
" Makta atau Mekte "
Kata kerja yang belum dipakai pada rumus
waktu " lampau, sekarang, akan datang, setiap waktu " dan masih berakhiran -mak dan -mek bisa kita pakai untuk menandakan pekerjaan yang sedang kita kerjakan sekarang.manfaat sama dengan kata kerja sekarang, bedanya hanya pada imbuhannya dan berbentuk resmi.bila pada kata kerja sekarang berimbuhan -yor sedang imbuhan yang akan kita pakai saat ini yaitu -makta dan -mekte. Imbuhan ini menandakan arti bahwa suatu pekerjaan itu sudah dimulai dan sedang berlangsung.Kata kerja ini biasa dipakai untuk mengungkapkan ungkapan yang resmi.
Rumus: Kata Kerja + Makta atau Mekte + Imbuhan Kata
Ganti Orang
A,I,O,U : MAKTA
E.İ.Ö,Ü : MEKTE
- EYLEM " - " MA atau ME + MAKTA atau MEKTE + KİŞİ EKİ
+ EYLEM +MAKTA atau MEKTE + KİŞİ EKİ
misalnya :
Bu hatalar beni deli etmekte. " Kesalahan-
kesalahan ini sedang membuatku gila.’ "
. Arkadaşım,sen yanılmaktasın. " Temanku, kamu
sedang berbuat salah.’ "
. Şu anda bu tarafa doğru gelmekteler. " Saat ini
mereka sedang datang lurus ke arah ini.’ "
misalnya
Sormak >>> Biz sormaktayız.
Bilmek >>> Siz bilmektesiniz.
Beklemek >>> Onlar beklemekteler.
Yazmak >>> Ben yazmaktayım.
Bakmak >>> Sen bakmaktasın.
Çıkmak >>> O çıkmakta.
Lebih mudahnya lihat contoh berikut ini:
bi̇z çaliş-makta-yiz
si̇z çaliş-makta-siniz
onlar çaliş-makta-lar
ben çaliş-makta-yim
sen çaliş-makta-sin
o çaliş-makta-
contoh misalnya: tambahan:
. İnsanlar hastalanmakta. " Orang-orang sedang
sakit.’ "
. Depremler ve tsunami olmakta. " Sedang ada
gempa-gempa dan tsunami.’ "
. Hayvanlar nesli azalmakta. " Populasi hewan
sedang semakin berkurang.’ "
. Dünya yavaş-yavaş ölmekte. " Dunia sedang mati
secara perlahan.’ "
. Ben Tömer’de çalışıyorum. " aku sedang belajar
di Tomer.’ "
Ben Tömer’de çalış-makta-yım. " aku sedang
belajar di Tomer.’ "
. Balıklar ölmekte. " Ikan-ikan sedang mati atau
sekarat.’ "
. Madenler, petrol azalmakta. " Pertambangan-
pertambangan, minyak bumi sedang semakin
berkurang.’ "
. Izmir’de 3,5 milyon insan yaşıyor. " Ada 3,5 juta
orang yang sedang hidup di Izmir.’ "
İzmir’de 3,5 milyon insan yaşamakta. " Ada 3,5
juta orang yang sedang hidup di Izmir.’ "
. Doğa kirlenmekte. " Alam sedang terkontaminasi.’ "
. Küzey kutubunda buzlar erimekte. " Es yang ada di
Kutub Utara sedang mencair.’ "
. Ağaçlar azalmakta. " Pohon-pohon sedang
berkurang.’ "
Kata Penunjuk Isyarat
Kata penunjuk isyarat dalam bahasa Turki terbagi
menjadi dua macam, yaitu untuk satu orang atau satu benda dan untuk orang atau benda yang lebih dari dua " banyak " .
1. Untuk satu orang atau satu benda
Ada 3 kata isyarat: Bu, Şu, dan O.
Bu : berarti ini. Bu dipakai untuk
menandakan orang atau benda yang berjarak
dekat.
Şu : berarti ini atau itu. Şu dipakai untuk
menunjuk seseorang atau suatu benda yang
berjarak agak jauh.
O : berarti itu. O dipakai untuk menunjuk
seseorang atau suatu benda yang berjarak jauh
atau sangat jauh.
misalnya :
A : Bu kim? " Siapa ini?’ "
B : Bu, Ali Bey. " Ini Tuan Ali.’ "
A : Şu kim? " Siapa itu?’ "
B : Şu, öğrenci. " Itu seorang murid.’ "
A : O kim? " Itu siapa?’ "
B : O, tommy . " Itu Ahmad.’ "
A : Bu ne? " Apa ini?’ "
B : Bu, cetvel. " Ini penggaris.’ "
A : Şu ne? " Apa itu?’ "
B : Şu, teyp. " Itu tape radio.’ "
A : O ne? " Apa itu?’ "
B : O, sandalye. " Itu kursi.’ "
misalnya yang lain:
O, ekmek mi? " apa itu roti?’ "
Bu, kuş mu? " apa ini burung?’ "
Şu, elma mı? " apa ini buah apel?’ "
2. Untuk orang atau benda yang lebih dari dua.
Ada tiga kata isyarat: Bunlar, Şunlar, dan Onlar.
Bunlar : berarti ‘ini semua’. Bunlar dipakai
Şunlar : untuk menunjuk orang atau benda yang banyak
Onlar : dan berjarak dekat.
berarti ‘ini’ atau ‘itu semua’. Şunlar
dipakai untuk menunjuk orang atau benda
yang banyak dan berjarak agak jauh.
memiliki arti ‘itu semua’. Onlar dipakai
untuk menunjuk orang atau benda yang banyak
dan berjarak jauh atau sangat jauh.
misalnya :
Onlar defter mi? " apa itu semua yaitu buku tulis?’ "
Bunlar, silgi mi? " apa ini semua penghapus?’ "
misalnya
A : “Şunlar kim?” " Ini semua siapa?’ "
B : “Şunlar Ali, Esra, ve Ayse.” " Ini Ali, Esra, dan
Aisyah.’ "
A : “Onlar kim?” " Itu semua siapa?’ "
B : “Onlar, öğretmen.” " Itu semua yaitu guru.’ "
A : “Bunlar ne?” " Ini semua apa?’ "
B : “Bunlar, kalem.” " Ini semua yaitu pensil.’ "
A : “Bunlar kim?” " Ini semua siapa?’ "
B : “Bunlar, öğrenci.” " Ini semua yaitu murid.’ "
A : “Şunlar ne?” " Ini semua apa?’ "
B : “Şunlar, araba.” " Ini semua yaitu mobil.’ "
A : “Onlar ne?” " Itu semua apa?’ "
B : “Onlar, sandalye.” " Itu semua yaitu kursi.’ "
saat kata petunjuk isyarat dipakai dalam kalimat
tanya “apa ”.Imbuhan yang dipakai untuk pertanyaan berarti “apa ” yaitu sebagai berikut:
O,U : MU?
Ö,Ü : MÜ?
E,İ : Mİ?
A,I : MI?
catatan : " ? " Soru " Pertanyaan " " + " Olumlu " Positif "
" - " Olumsuz " Negatif "
? Bu silgi mi? E,İ Mİ?
+ Evet, bu silgi.
- Ha hayır, bu silgi değil.
Artinya:
" ? " ‘apa ini penghapus?’
" + " ‘Iya, ini penghapus.’
" - " ‘Tidak, ini bukan penghapus.’
? Bu dolap mı? A,I MI?
+ Evet, bu dolap.
- Hayır, bu dolap değil
Artinya:
" ? " ‘apa ini lemari?’
" + " ‘Iya, ini lemari.’
" - " ‘Tidak, ini bukan lemari.’
? Bu okul mu? O,U MU?
+ Evet, bu okul
- Hayır, bu okul değil
Artinya:
" ? " ‘apa ini sekolah?’
" + " ‘Iya, ini sekolah.’
" - " ‘Tidak, ini bukan sekolah.’
? Bu sözlük mü? Ö,Ü MÜ?
+ Evet, bu sözlük.
- Hayır, bu sözlük değil.
Artinya:
" ? " ‘apa ini kamus?’
" + " ‘Iya, ini kamus.’
" - " ‘Tidak, ini bukan kamus.’
Berikut yaitu bentuk misalnya yang lain:
. Burası neresi? Burası İzmir. " Di mana ini? Ini
Izmir.’ "
. Şurası neresi? Surası nepal . " Di mana ini? Ini
nepal .’ "
Orası neresi? Orası Endonezya. " Di mana itu? Itu
Indonesia.’ "
. Bu ne? Bu sandalye. " apa ini? Ini kursi.’ "
Bunlar ne? Bunlar sandalye. " apa semua ini?
Ini semua yaitu kursi.’ "
. Bu kim? Bu Emre. " Siapa ini? Ini Emre.’ "
Bunlar kim? Bunlar öğrenciler. " Siapa semua
ini? Ini semua yaitu para pelajar.’ "
Soru Sıfatları
Pengertian: kata sifat pertanyaan merupakan kata sifat yang dipakai untuk menanyakan keadaan, tempat,jumlah, dan lain-lain. Kata-kata yang dipakai untuk kata sifat pertanyaan, seperti “kaç, hangi, nasıl, ....”misalnya :
Nasıl bir kağıt istiyorsun? Çizgili kağıt. " Kertas
bagaimana atau seperti apa yang kamu inginkan? Kertas yang bergaris.’ "
. Sırada kaç kalem var? Sırada dört kalem var. " Ada
berapa pulpen di bangku? Di bangku ada empat
pulpen.’ "
. Hangi öğrenci daha çalışkanlı? Siyah ceketli bir
öğrenci en çalışkanlı. " Murid mana yang lebih
rajin? Murid yang berjas hitam paling rajin.’ "
1. Kaç? Berapa ?
Kaç yaitu kata sifat pertanyaan yang menanyakan jumlah sesuatu. Apabila ada pertanyaan dengan memakai kata kaç maka harus dijawab dengan memakai angka, seperti misalnya berikut ini:
Bir gün kaç saat var? Bir gün yirmi dört saat var.
" Ada berapa jam dalam sehari? Ada dua puluh
empat jam dalam sehari.’ "
Kaç yaşındasın? 15 yaşındayım. " Berapa usia
kamu? usia aku lima belas tahun.’ "
Bir ay kaç hafta var? Bir ay dört hafta var. " Ada
berapa minggu dalam satu bulan? Ada empat minggu dalam satu bulan.’ "
sesudah angka tidak ada kata dalam bentuk jamak karena selain angka satu sudah menandakan makna banyak.misalnya :
Bir yılda on iki ay var. " Ada 12 bulan dalam
setahun.’ "
Benim üç kardeşim var. " aku memiliki 3
saudara.’ " Kecuali : Yedi cüceler " 7 kurcaci’ " , Kırk haramiler " 40 pencuri’ "
Bahçede üç araba var. " Ada 3 mobil di taman.’ "
. Ötelde on gün kaldım. " aku tinggal 10 hari di
hotel.’ "
. Üç öğrenci. " Üç öğrenciler—salah " " Tiga murid.’ "
. Dört gün. " 4 hari.’ "
İki sınıf. " 2 kelas.’ "
Beş öğrenci. " 5 murid.’ "
misalnya
. Otobüste kaç yolcu var? Otobüste dokuz yolcu var.
" Ada berapa penumpang di bus? Ada 9
penumpang di bus.’ " . Sınıfta kaç öğrenci ve öğretmen var? Sınıfta on yedi öğrenci ve bir öğretmen var. " Ada berapa murid dan guru di kelas? Ada 17 murid dan 1 guru di kelas.’ "
. Kafeteryada kahve yada çay kaç lira? Kafeteryada
kahve yada çay bir lira, Kafeteryada kahve bir
buçuk lira " 1.50 " , Kafeteryada çikolata yetmiş beş
kuruş " 0.75 " . " Berapa lira kopi atau teh di kantin?
Kopi atau teh seharga 1 lira di kantin, kopi 1
setengah lira di kantin, cokelat 75 sen
di kantin.’ "
. Bu ayakkabı kaç lira? Bu ayakkabı yirmi beş lira.
" Sepatu ini berapa lira? Sepatu ini 25 lira.’ "
. Masada kaç kalem var? Masada üç kalem var. " Ada berapa pulpen di meja? Ada tiga pulpen di meja.’ " . Ağaçta kaç elma var? Ağaçta yedi elma var. " Ada
berapa apel di pohon? Ada tujuh apel di pohon.’ "
Ne kadar?, Kaç?, Kaç lira? " Berapa?’, ‘Berapa?’, ‘Berapa
lira?’ "
2. Hangi? Yang Mana?
Hangi merupakan kata sifat yang menanyakan salah satu dari sesuatu yang sama atau mirip macamnya. Biasanya harus memilih sehingga memperoleh pilihan, seperti pertanyaan dan jawaban pada misalnya berikut ini:
. Hangi masa? Küçük masa. " Meja yang mana? Meja yang kecil.’ "
. Bugün hangi gün? Bugün salı. " Hari ini hari apa
" yang mana " ? Hari ini Selasa.’ "
Bu ay hangi ay? Bu ay ekim ay. " Bulan ini bulan
apa " yang mana " ? Bulan ini bulan Oktober.’ "
Hangi dersten sınav var? Türkçe dersinden sınavı
var. " Pelajaran yang mana yang ada ujian? Pelajaran bahasa Turki yang ada ujian.’ "
. Hangi kalem? Kırmızı kalem. " Pulpen yang mana? Pulpen yang merah.’ "
. Hangi öğrenci? Uzun boylu öğrenci. " Murid yang
mana? Murid yang bertubuh tinggi.’ "
. Hangi sınıf? Dokuzuncu sınıf. " Kelas yang mana?
Kelas yang kesembilan.’ "
3. Nasil? " Bagaimana?’ "
Nasıl, kata sifat yang biasanya menanyakan keadaan, keistimewaan, atau ciri khas sesuatu. Seperti yang akan bisa dilihat berikut ini:
a. Nasıl adam? Zayıf adam. " Orang yang
bagaimana? Orang yang kurus.’ "
b. Nasıl kağıt? Beyaz kağıt. " Kertas yang bagaimana?
Kertas yang putih.’ "
c. Nasıl silgi? Turuncu silgi. " Penghapus yang
bagaimana? Penghapus yang bewarna jingga.’ "
d. Nasıl bir öğrenci? Çalışkan bir öğrenci. " Murid
yang bagaimana? Murid yang rajin.’ "
e. Nasıl sınav? Zor sınav. " Ujian yang bagaimana?
Ujian yang sulit.’ "
f. Nasıl bir iş arıyor? Kolay bir iş arıyor. " Pekerjaan
bagaimana yang dia cari? Pekerjaan yang mudah
yang ia cari.’ "
Kalimat Negatif
pada bahasa turki kalimat negatif ada yang berupa kata kerja negatif, seperti tidak makan, tidak mandi, dan seterusnya. Ada juga yang berupa kata benda negatif, seperti ini bukan buku, aku bukan seorang guru, dan seterusnya. kata benda atau sifat yang negatif. misalnya :
A : “Bu, kitap mı?” " apa ini buku?’ "
B : “Hayır, bu kitap değil.” " Tidak, ini bukan buku.’ "
A : “Bu, pencere mi?” " apa ini jendela?’ "
B : “Hayır, bu pencere değil.” " Tidak, ini bukan jendela.’ "
Rumus:
Kata benda atau sifat + Değil+ imbuhan kata ganti
orang " kişi eki "
Dalam bahasa Turki kata “değil” dipakai untuk
menerangkan kata benda yang negatif. Ada dua macam pemakaian:
Pertama, Negatıf
Bu, defter değil.
Posıtıf Şu, kitap değil.
Bu, defter.
Şu, kitap. O, sıra değil.
Bunlar ağaç değil.
O, sıra. Şunlar araba değil.
Bunlar ağaç
Şunlar araba Onlar ev değil.
Onlar ev. Negatıf
Ben öğretmen değilim.
Kedua, Sen öğretmen değilsin.
Posıtıf O, öğretmen değil.
Ben öğretmenim. Biz öğretmen değiliz.
Sen öğretmensin. Siz öğretmen değilsiniz.
Onlar öğretmen değiller.
O, öğretmen.
Biz öğretmeniz.
Siz öğretmensiniz.
Onlar öğretmenler.
Ben öğretmenim artinya ‘aku yaitu seorang guru’. saat kita tambahkan değil pada akhir kalimat, maka artinya pun berubah menjadi ‘bukan’. Ben öğretmen değilim artinya
‘aku bukan’ seorang guru. Kata değil pun selalu berubah
ujungnya sesuai dengan pelakunya. Itu sudah kita bahas
dalam bab sebelumnya di dalam judul imbuhan kata ganti
orang. Untuk mengingat lagi, lihat contoh berikut ini:
Ben - İM
Sen - SİN
O-
Biz - -
Siz - LİZ
Onlar - SİNİZ
LER
Imbuhan untuk Kata Jamak
Kata jamak dalam bahasa Turki berbeda dengan
kata jamak dalam bahasa Indonesia, yang hanya mengulangi suatu kata, seperti meja-meja, buku-buku, dan lain-lain.Kata jamak yaitu kata benda yang menandakan bendayang berjumlah dua atau lebih dari dua. Kata jamak dalam bahasa Turki ditandai dengan adanya huruf tambahan atau imbuhan “-lar dan -ler”.
Masa " meja’ " >>> Masa-lar " meja-meja’ "
Masalar = Masa + Masa + Masa + ….
Kalemler = Kalem + Kalem + Kalem + ….
Cara pemakaian:
1. bila akhir huruf vokal dari suatu kata benda berupa
huruf vokal tebal " kalın sesli " atau salah satu dari –a,
-ı, -o, dan –u maka yang dipakai yaitu imbuhan
-lar. Sebaliknya;
2. bila akhir huruf vokal dari suatu kata benda berupa
huruf vokal tipis " ince sesli " atau salah satu dari –e,
-i, -ö, dan –ü maka yang dipakai yaitu imbuhan
-ler.
A I O U : Lar : Duvarlar, masalar, ve bardaklar.
E İ Ö Ü : Ler : Pencereler, kalemler, ve sandalyeler.
Pengecualian " İstisnalar " : Saatler, harfler, kalpler, metaller, petroller, terminaller, ve hayaller.
Catatan : Pengecualian-pengecualian itu tidak
disamakan dengan kaidah teori yang ada di dalam bahasa Turki. Hal itu disebabkan pula karena kata-kata yang dijelaskan di atas bukan berasal dari bahasa Turki melainkan dari bahasa asing, misalnya : saat, harf, dan kalp " bahasa Arab " , terminal, metal, dan petrol " bahasa Barat " .
misalnya lain bisa kita lihat dalam contoh dibawah
a, ı, o, u >>> -lar
Tekil Çoğul
" Kata Satu’ " " Kata Jamak’ "
Masa " Meja " Masa-lar
Balık " Ikan " Balık-lar
Çocuk " Anak " Çocuk-lar
Televizyon " TV " Televizyon-lar
Tabak " Piring " Tabak-lar
Doktor " Dokter " Doktor-lar
e, i, ö, ü >>> -ler
Tekil Çoğul
" Kata Satu’ " " Kata Jamak’ "
Resim " Gambar " Resim-ler
Mühendis " Insinyur " Mühendis-ler
Işçi " Pekerja " Işçi-ler
Tebeşir " Kapur tulis " Tebeşir-ler
Pencere " Jendela " Pencere-ler
Çiçek " Bunga " Çiçek-ler
Sebagian kata benda yang datang dari bahasa asing dan masuk ke pada bahasa turki kata jamaknya tergantung kepada pengucapan saja.misalnya :
Metal " besi’ " -metaller
Gol " gol, tendangan masuk’ " -goller.
Kalp " jantung’ " - kalpler
Saat " jam’ " -saatler
Kata Kerja Perintah " Emir Kipi "
1. Kata kerja perintah bentuk positif
Kata kerja perintah yaitu kata kerja yang dipakai
untuk memohon sesuatu atau memerintahkan sesuatu kepada orang lain. Dalam bahasa Turki dinamakan emir kipi
" kata kerja perintah " .
BEN -
SEN GEL
GELSİN
O
BİZ -
SİZ GELİN atau GELİNİZ
ONLAR
GELSİNLER
Mari kita lihat contoh misalnya: dalam dialog
yang akan dijekaskan berikut ini:
Öğrenciler : “Niçin?” " Kenapa?’ "
Öğretmen : “Çünkü bu hafta üç sınav var.” " Karena
minggu ini akan ada tiga ujian.’ "
Öğretmen : “Bu hafta çok ders çalışın.”
" Minggu ini banyak-banyaklah
mempelajari pelajaran!’ "
misalnya
Oğuz : “Hakan Beyin odası nerede?” " Ruangan
Tuan Hakan di mana?’ "
Sekreter : “Bu asansöre binin, beşinci kata çıkın,
Oğuz asansörden inin, sağa dönün, ikinci oda
Hakan Beyin odasıdır.” " Anda naik lift
ini, lalu naik lagi ke lantai lima, lalu
turun dari lift, belok ke kanan, ruang yang
kedua yaitu ruangan Tuan Hakan.’ "
: “Teşekkür ederim.” " Terima kasih.’ "
Kata kerja yang masih asli atau masih berimbuhan -mak dan -mek, untuk mengubahnya menjadi kata kerja perintah hanya perlu menghilangkan imbuhan -mak dan
-mek saja. Seperti konuşmak menjadi konuş, namun ini hanya cocok dipakai untuk sen " kamu’ " , sedang untuk siz " Anda’ " , o " dia’ " , dan onlar " mereka’ " ada di dalam contoh dibawah lihat !
pemakaian kata kerja perintah bentuk positif
Almak Silmek Yürümek Okumak
" mengambil " " menghapus " " berjalan " " membaca "
Ben --- --- --- ---
Sen Al Sil Yürü Oku
O Alsın Silsin Yürüsün Okusun
Biz --- --- --- ---
Siz Alın, Silin, Yürüyün, Okuyun,
Alınız Siliniz Yürüyünüz Okuyunuz
Onlar Alsınlar Silsinler Yürüsünler Okusunlar
Al bila diartikan ke dalam bahasa Indonesia ‘ambil’. Ini berlaku untuk kata ganti kamu " sen " . Alsın bila diartikan "suruh dia untuk mengambil’, dipakai untuk kata ganti dia
" o " . Alın artinya ‘ambillah’. Kata kerja ini lebih halus karena
dipakai untuk kata ganti Anda atau kalian " siz " . Pada kata yürüyün, ada tambahan huruf -y- di antara dua huruf vokal ü. Imbuhan -y- dipakai untuk memisahkan dua huruf vokal yang akan bertemu. Alsınlar artinya ‘suruh mereka untuk mengambil’, dipakai untuk kata ganti mereka " onlar " .
misalnya yang lain:
. Siz konuşun! " Anda berbicaralah!’ "
. Kalksın! " Suruh dia untuk berdiri!’ "
Onlar kalksınlar! " Suruh mereka untuk berdiri!’ "
. Sen yaz! " Kamu tulis!’ "
Onlar yazsınlar! " Suruh mereka untuk menulis!’ "
Defterlerinizi açın! " Bukalah buku catatan kalian!’ "
. Tahtayı sil! " Hapus papan tulis!’ "
. Kapıyı kapat! " Tutup pintu!’ "
. Ödevleri yapsınlar! " Suruh mereka untuk
mengerjakan tugas-tugas rumah itu!’ "
. Sınıfa girin ve yerinize oturun! " Masuk ke kelas dan duduk pada tempat kalian!’ "
Pencereyi aç! " Tutup jendela!’ "
Sen konuş! " Kamu ngomong!’ "
Untuk lebih mengerti lagi, lihat yang
lain berikut ini!
Lütfen " Sen " Eve git! " aku mohon pergilah ke
rumah!’ "
. Lütfen " Sen " Yemek ye! " aku mohon
makanlah!’ "
. Lütfen " Sen " Ödev yap! " aku mohon
kerjakanlah pekerjaan rumah!’ "
Lütfen " Sen " Pencereyi aç! " Tolong bukalah
pintu!’ " . Lütfen " Sen " Kitabı oku! " aku mohon bacalah
buku!’ " Lütfen " Sen " Reis, gel! " aku mohon datanglah
ketua " Rois " !’ "
. Lütfen " Sen " Kapıyı kapat! " aku mohon
tutuplah pintu!’ "
. Lütfen " Sen " Ders çalış! " aku mohon
pelajarilah pelajaran!’ "
2. Kata kerja perintah bentuk negatif
A,I,O,U : MA E,İ,Ö,Ü : ME
bila dalam bentuk positif yang dihilangkan imbuhan
-mak dan -mek, sedang dalam bentuk negatif hanya huruf -k saja yang dihilangkan. Seperti yapmak menjadi yapma. Untuk mudahnya kita lihat contoh dibawah pemakaian kata kerja perintah bentuk negatif
Almak Silmek Yürümek Okumak
Ben --- --- --- ---
Sen Alma Silme Yürüme Okuma
O Almasın Silmesin Yürümesin Okumasın
Biz --- --- --- ---
Siz Almayın Silmeyin Yürümeyin Okumayın
Onlar Almasınlar Silmesinler Yürümesinler Okumasınlar misalnya :
. Okul numaranızı yazmayı unutmayın! " Jangan lupa menulis nomor sekolahan!’ "
. Sınavda sağa sola bakmayın! " Jangan melihat ke
kanan dan ke kiri dalam ujian!’ "
Burada sigara içmeyin! " Jangan merokok di sini!’ "
Yüksek sesle konuşmayın! " Jangan berbicara dengan suara keras!’ "
Dışarı çıkmayın. " Jangan keluar!’ "
. Çocuklar bahçeye çıkmasınlar! " Anak-anak jangan disuruh keluar ke taman!’ "
. Dersten sonra eve gitmeyin! " sesudah pelajaran
kamu jangan pergi ke rumah!’ "
. Arkadaşınla tartışma! " Jangan berdebat dengan
temanmu!’ "
Kata kerja bentuk negatif sama dengan kata kerja larangan. Kalau dalam bentuk positif al berarti ‘ambil’, namun dalam bentuk negatif alma artinya yaitu ‘jangan ambil’.
misalnya
Sınıfta sigara içmeyin. " Jangan merokok di kelas!’ "
Jamie, Şefik beye söyle! O bana kalem versin. " Jamie,
katakan kepada Syafik! Suruh dia memberikan
pulpen kepadaku!’ "
Siz ailenize söyleyin! Saat 9:00’dan 13:00’e kadar
size telefon etmesinler, saat 13:00’den sonra telefon
etsinler. " Katakan kepada keluarga kalian! Jangan
sampai mereka menelepon kalian dari jam 09:00
sampai jam 13:00, suruh mereka telepon sesudah jam
13:00.’ "
. Sen resim yap ama yemek yapma! " Kamu buat
gambar namun jangan masak!’ "
Dans etsin ama şarkı söylemesin! " Biarkan dia
menari namun jangan suruh dia menyanyi!’ "
Siz çay ve kahve içininiz ama sigara içmeyin! " Kalian
minumlah teh dan kopi, namun jangan merokok!’ "
Onlar havuzda yüzsünler, denizde yüzmesinler!
" Biarkan mereka berenang-renang di kolam, jangan suruh
mereka berenang-renang di laut!’ "
Sınıfta gürültü yapmayın! " Jangan buat keributan di
kelas!’ "
Hastanede yüksek sesle konuşmayın! " Jangan
berbicara dengan suara keras di rumah sakit!’ "
. Arslan geç kalma! " Arslan, kamu jangan terlambat!’ "
Sokağa çöp atmayın! " Janganlah membuat sampah
di jalan!’ "
Öğretmeni dinleyin, konuşmayın! " Dengarkanlah
guru, jangan berbicara!’ "
3. Kata kerja perintah bentuk pertanyaan
Dalam bentuk pertanyaan hanya berlaku untuk dua kata ganti orang O " dia’ " dan ONLAR " mereka’ " saja.
Almak Silmek Yürümek Okumak
O Alsın mı? Silsin mi? Yürüsün mü? Okusun mu?
Onlar Alsınlar mı? Silsinler mi? Yürüsünler mü? Okusunlar mı?
misalnya :
. tommy , maça gitsin mi? " apa Ahmad disuruh
pergi ke pertandingan?’ "
. Öğrenciler, sınıfa girsin mi? " apa murid-murid
disuruh masuk ke kelas?’ "
. Çocuklar, oyun oynasınlar mı? " apa anak-anak
disuruh bermain?’ "
misalnya
" ? " Onlar denizde yüzsünler mi? " Apa mereka disuruh berenang-renang di laut saja?’ "
" + " Evet, onlar yazın denizde yüzsünler. " Iya, biarkan " saja " mereka berenang-renang di laut.’ "
" - " Hayır, onlar şimdi denizde yüzmesinler. " Tidak, jangan suruh mereka berenang-renang di laut sekarang.’ "
" ? " O cairo ’da yaşa-sın mı? " Apa dia disuruh tinggal di cairo saja?’ "
" + " Evet, o cairo ’da yaşasın. " Iya, suruh saja dia tinggal di cairo .’ "
" - " Hayır, o cairo ’da yaşa-ma-sın. " Tidak, jangan suruh dia tinggal di cairo .’ "
" ? " Selin konak’a yürüsün mü? " Apa Selin disuruh berjalan saja ke penginapan?’ "
" + " Evet, yürüsün. " Iya, suruh saja dia berjalan.’ "
" - " Hayır, yürümesin. " Tidak, jangan suruh dia berjalan.’ "
1. Kata kerja perintah untuk satu orang " tekil " yang kedua atau sen " kamu’ " kadang menerangkan tentang permintaan dalam doa.
misalnya :
Allhım güç ver bana! " Ya Allah, berikanlah
kekuatan kepadaku!’ "
Allahım beni koru! " Ya Allah, lindungilah aku!’ "
Allahım beni bağışla! " Ya Allah, ampunilah aku!’ "
2. Kata kerja perintah untuk jamak kedua " çoğul " atau siz
" Anda, kalian’ " kadang menerangkan suatu permohonan.
misalnya :
Bana şu kalemi veriniz lütfen! " Mohon berikanlah
pensil ini kepada aku !’ "
Buyrun, söyleyin! " Silakan, berbicaralah!’ "
3. Kata kerja perintah juga kadang untuk menerangkan
suatu keinginan atau permintaan. misalnya :
Afiyet olsun! " Semoga selalu sehat! Selamat
menikmati.’ "
. Geçmiş olsun! " Semoga segera berlalu! Semoga
cepat sembuh!’ "
. Allah razı olsun. " Semoga Allah meridai.’ "
. Kolay gelsin! " Semoga dimudahkan!’ "
4. contoh perubahan imbuhan akhiran kata kerja perintah:
Beberapa Perubahan Imbuhan Akhir Kata Kerja
Perintah
" - " " + " " ? "
SEN - -
O Kata -sın -sın, -sin, -sun, -mi?
SİZ kerja -sün -mı?
ONLAR -ma, - " y " -ın,
-me -ınız -ın, -in, -un, -ün
-sınlar -sınlar, -sinler,
-sunlar, -sünler
Geniş Zaman
Kata Kerja yang Selalu Dilakukan Setiap Waktu atau
Saat " Kebiasaan "
1. Kata kerja setiap waktu bentuk positif
Kata kerja setiap waktu yaitu kata kerja yang
menandakan kemungkinan untuk dilanjutkannya suatu pekerjaan sesudah pekerjaan itu dimulai. Setiap waktu itu mencakup masa lampau, masa sekarang, dan masa yang akan datang. Dalam kata kerja setiap waktu ini tidak ada kepastian waktu. Biasanya kata kerja ini menerangkan suatu kegiatan yang dilakukan secara berturut-turut atau rutin setiap hari, setiap minggu, atau setiap tahun. Kadang juga berarti ketentuan alami, bisa juga suatu kemungkinan akan suatu hal.
Imbuhan untuk kata kerja setiap waktu yaitu “-r,
" -ar, -er, -ır, -ir, ur, -ür " .”
Rumusnya:
Kata kerja + Imbuhan kata kerja setiap waktu +
Imbuhan kata ganti orang.
misalnya :
Gelmek >>> Gel-er-im
. İzlemek >>> İzl-er-iz
. Oynamak >>> Oyn-ar-sınız
. Varmak >>> var-ır-lar
Söylemek >>> Söyl-er-im
Kalkmak >>> Kalk-ar-sın
Toplamak >>> topl-ar
biasanya kata kerja setiap waktu memakai
kata-kata ini:
HER " Setiap "
Gün Sabah Akşam Hafta Ay Yıl Zaman
" Hati’ " " Pagi’ " " Sore’ " " Minggu’ " " Bulan’ " " Tahun’ " " Waktu’ "
Untuk memudahkan dalam memahami pemakaian kata kerja dan imbuhan kata kerja setiap waktu lihat contoh dibawah
Kata Kerja + Imbuhan + Imbuhan kata ganti orang
Yazmak Bilmek Okumak Görmek
" Menulis’ " " Mengetahui’ " " Membaca’ " " Melihat’ "
Ben Yazarım Bilirim Okurum Görürüm
Sen Yazarsın Bilirsin Okursun Görürsün
O Yazar Bilir Okur Görür
Biz Yazarız Biliriz Okuruz Görürüz
Siz Yazarsınız Bilirsiniz Okursunuz Görürsünüz
Onlar Yazarlar Bilirler Okurlar Görürler
Ada tiga macam cara memakai imbuhan.
Pertama, saat kata kerja berakhir dengan huruf vokal, maka imbuhan yang dipakai yaitu “-r”.
misalnya : söyle-r, oku-r, yürü-r.
Kedua, saat kata kerja merupakan kata kerja yang memiliki " tek heceli " satu ejaan, maka imbuhan yang dipakai yaitu “-ar,-er”. Maksud satu ejaan yaitu seperti kata kerja yang berhuruf tiga atau berhuruf dua, olmak, yapmak, bakmak.
misalnya : bak-ar, yaz-ar, sor-ar.
Ada pengecualian pada 13 kata kerja dibawah
Peraturan itu tidak berlaku untuk ke-13 kata kerja ini:
gel-ir, al-ır, bil-ir, var-ır, gör-ür, kal-ır, bul-ur, ver-ir, öl-ür,
vur-ur, ol-ur, san-ır, dan dur-ur.
misalnya : Arkadaşım doğum günümde her zaman bana hediye
olur. " Temanku selalu memberikan hadiah kepadaku
di hari ulang tahunku.’ "
Bütün insanlar bir gün ölür. " Semua orang suatu
hari akan mati.’ "
Ben her sabah 9’da okula gelirim. " aku pergi ke
sekolah setiap pagi jam 9.’ "
. Otobüs 8’de bu durakta durur. " Bus berhenti di
halte ini pada setiap jam 8.’ "
Ketiga, kata kerja yang diakhiri dengan huruf konsonan
imbuhan yang dipakai yaitu “-ır, -ir, -ur, -ür”.
misalnya : çalış-ır, konuş-ur, öğren-ir, götür-ür, sevin-ir.
misalnya
Ben her sabah yedide uyanırım. " Setiap pagi aku
selalu bangun pada jam tujuh.’ "
Ben her akşam internette ailemle konuşurum.
" Setiap sore aku berbicara dengan keluarga aku di internet.’ " Her ay kuaföre gider ve saçlarını keştirir. " Setiap bulan dia pergi ke tukang cukur dan memotong rambut.’ " Her yemekten sonra dişlerimi fırçalarım. " Setiap
sesudah makan, aku selalu menyikat gigi aku .’ " Babam, her sabah saat yedide işe gider. " Setiap
pagi jam tujuh, ayahku selalu pergi kerja.’ "
. Emre, çok güzel futbol oynar. " Emre selalu bermain
bola dengan sangat bagus.’ "
. Biz her hafta sonu tiyatroya gideriz. " Kami selalu
pergi ke teater setiap akhir minggu.’ "
Arkadaşım çok güzel şarkı söyler. " Temanku
menyanyikan lagu dengan sangat bagus.’ "
. Siz her hafta sonu kompoziyon yazarsınız. " Setiap
akhir pekan kalian bisa menulis karangan.’ "
. Kardeşim çok güzel resim çizer. " Saudaraku selalu
menggambar sangat bagus.’ "
. Bayramlarda kadınlar misafirler için yemekler
pişirler. " Di setiap hari raya, wanita-wanita
memasak makanan untuk para tamu.’ "
Ben her akşam çay içerim. " Setiap sore aku selalu
minum teh.’ "
Biz her gece 11’de uyuruz. " Setiap malam kami
selalu tidur pada jam 11.’ "
Arkadaşım her gün beni bekler. " Setiap hari temanku
selalu menunggu.’ "
. Ben her sabah otobüste müzik dinlerim. " Setiap pagi
aku selalu mendengarkan musik di dalam bus.’ "
Biz her hafta sonu sinemaya gideriz. " Setiap akhir
pekan kami selalu pergi ke bioskop.’ "
. İnsanlar her sabah burada spor yaparlar. " Setiap
pagi mereka selalu berolahraga di sini.’ "
. Çocuklar her gün okuldan sonra parkta koşarlar.
" Setiap hari anak-anak berlari di taman.’ "
misalnya dalam bentuk paragraf:
Ben her gün neler yaparım?
Ben her gün sabah çok erken kalkarım ve duş
alırım, saat 7’da evden çıkarım okulda çay içerim ve tost yerim. Dersten sonra yurda dönerim, biraz ders çalışırım. İnternete girerim bir saat kitap okurum kiyafetlerimi yıkarım.
Arkadaşlarımla futbol oynarım bazen pazarda gezerim,
yatmadan önce dişlerimi fırçalarım, biraz TV seyrederim
saat 11’de yatağıma yatarım ve 12 gibi uyurum, ben her gece
erken yatırım çünkü her sabah erken kalkarım.
‘Apa saja yang aku lakukan setiap hari?’
‘Setiap hari aku selalu bangun pagi-pagi sekali dan mandi, pada jam 7 aku keluar, aku minum teh dan makan roti di sekolah. sesudah pelajaran aku kembali ke asrama,aku sedikit mempelajari pelajaran. aku memakai internet dan satu jam aku membaca buku. aku mencuci
pakaian-pakaian aku . aku bermain bola denga teman-
teman aku , kadang hari Minggu aku jalan-jalan. Sebelumtidur aku selalu menyikat gigi, lalu menonton televisi sebentar. Pada jam 11 aku pergi ke tempat tidur dan jam 12
aku tidur. Setiap malam aku tidur cepat karena setiap pagi
aku selalu bangun pagi-pagi sekali.’
2. Kata kerja setiap waktu bentuk negatif
Kata Kerja + Imbuhan negatif + Imbuhan kata ganti orang
Yazmak Bilmek Okumak Görmek
" Menulis " " Mengetahui " " Membaca " " Melihat "
Ben Yazmam Bilmem Okumam Görmem
Sen Yazmazsın Bilmezsin Okumazsın Görmezsin
O Yazmaz Bilmez Okumaz Görmez
Biz Yazmayız Bilmeyiz Okumayız Görmeyiz
Siz Yazmazsınız Bilmezsiniz Okumazsınız Görmezsiniz
Onlar Yazmazlar Bilmezler Okumazlar Görmezler
misalnya :
- Erkek ağlamaz. " Lelaki tidak menangis.’ "
- Çok tembel, hiç ders çalışmaz. " Dia sangat malas
tidak pernah belajar.’ "
- Onlar derse hiçbir zaman geç kalmazlar. " Mereka
sama sekali tidak pernah datang terlambat ke
pelajaran.’ "
- Annem çayı sevmez. " Ibuku tidak suka teh.’ "
- Eşim müzik dinlemez, çünkü pop müzikten nefret
eder. " Pasanganku tidak mendengarkan musik
karena dia benci lagu musik pop.’ "
- Ben hiçbir zaman hiç korku filmi izlemem. " aku
sama sekali tidak pernah menonton film horor.’ "
- Eşim et yemez annemde aynı yemez. " Pasanganku
tidak memakan daging, ibuku juga.’ "
halaman 2
- sony , boksu sevmez. " Mehmed tidak pernah suka
tinju.’ "
- Kış mevsiminde üzüm olmaz. " Pada waktu musim
dingin tidak pernah ada anggur.’ "
- Babam, sigara içmez. " Ayahku tidak pernah
merokok.’ "
- Sen hiç yemek yapmazsın. " Kamu sama sekali tidak
bisa memasak makanan.’ " - Biz asla içki içmeyiz. " Kami tidak akan meminum
minuman keras.’ "
- Kardeşim, hiç ağlamaz. " Adikku sama sekali tidak
pernah menangis.’ "
- Bizim öğrencilerimiz, yalan söylemezler. " Murid-
murid kita tidak pernah berbohong.’ "
- Ben hiçbir zaman sigara içmem. " aku sama sekali
tidak merokok.’ "
- Hiç yalan söylemez. " Dia sama sekali tidak
berbohong.’ "
3. Kata kerja setiap waktu yang bentuk pertanyaan
Kata Kerja + Imbuhan geniş zaman+ Imbuhan tanda tanya+
Kata ganti orang
Yazmak Bilmek Okumak Görmek
" Menulis’ " " Mengetahui’ " " Membaca’ " " Melihat’ "
Ben Yazar Bilir miyim? Okur Görür
mıyım? muyum? müyüm?
Sen Yazar mısın? Bilir misin? Okur musun? Görür
müsün?
O Yazar mı? Bilir mi? Okur mu? Görür mü?
Biz Yazar mıyız? Bilir miyiz? Okur muyuz? Görür
Bilir misiniz? müyüz?
Siz Yazar Bilirler mi? Okur Görür
mısınız? musunuz? müsünüz?
Okurlar mı? Görürler
Onlar Yazarlar mı? mi?
Untuk lebih mengerti, mari kita lihat
yang ada beriut ini!
- Çocuklar, sabahları erken kalkar mı? " apa
anak-anak selalu bangun awal di setiap pagi?’ "
- Çiçekleri sevmez misin? " apa kamu tidak
pernah suka bunga-bunga?’
- tommy , kitap okur mu? " apa Ahmad selalu
membaca buku?’ "
- Annen, hafta sonu kek yapar mı? " apa ibumu
selalu membuat kue bolu setiap akhir pekan?’ "
- Akşamları parka gider misin? " apa setiap sore
kamu selalu pergi ke taman?’ "
’ "
Kata kerja setiap waktu dalam bentuk pertanyaan kadang juga dipakai untuk memohon atau mengharapkan sesuatu dan tentunya sangat sopan apabila kita pakai dalam dialog sehari-hari.
misalnya :Pencereyi açar mısın? " Bisakah kamu
membukakan jendela itu?’ "
. Kalemini verir misin? " Bisakah kamu
memberikan pensil kamu kepadaku?’ "
bentuk pertanyaan positif:
" ? " Sen her hafta annene telefon eder misin? " apa setiap
minggu kamu menelepon ibumu?’ "
" + " Evet, ben her hafta anneme telefon ederim. " Iya, setiap
minggu aku menelepon ibu aku .’ "
" - " Hayır, ben her hafta anneme telefon etmem. " Tidak,
setiap minggu aku tidak menelepon ibu aku .’ "
" ? " Sen spor yapar mısın? " apa kamu biasa berolahraga?’ "
" + " Evet, ben spor yaparım. " Iya, aku biasa berolahraga.’ "
" - " Hayır, ben spor yaparmam. " Tidak, aku tidak biasa berolahraga.’ "
" ? " Siz kitap okur musunuz? " apa kalian " selalu " membaca buku?’ "
" + " Evet, biz kitap okuruz. " Iya, kami " selalu " membaca
buku.’ "
" - " Hayır, biz kitap okumayız. " Tidak, kami tidak " selalu "
membaca buku.’ "
" ? " Sen her gün okula gider misin? " apa kamu pergi ke
sekolah setiap hari?’ "
" + " Evet, ben her gün okula giderim. " Iya, aku setiap hari
pergi ke sekolah.’ "
" - " Hayır, her gün okula gitmem. " Tidak, setiap hari aku
tidak pergi ke sekolah.’ "
" ? " Sen her sabah kahvaltı yapar mısın? " apa setiap pagi
kamu selalu sarapan?’ "
" + " Evet, her sabah kahvaltı yaparım. " Iya, setiap pagi aku
selalu sarapan.’ "
" - " Hayır, her sabah kahvaltı yapmam. " Tidak, setiap pagi
aku tidak sarapan.’ "
" ? " Siz her gün otobüse biner misiniz? " apa Anda setiap
hari menaiki bus?’ "
" + " Evet, her gün otobüse binerim. " Iya, setiap hari aku
menaiki bus.’ "
" - " Hayır, her gün otobüse binmem. " Tidak, setiap hari aku
tidak menaiki bus.’ "
Lütfen! Tuzluğu uzatır mısınız? " Maaf! Bisakah
kamu menjulurkan tempat garam itu?’ "
Merve, benimle sinemaya gelir misin? " Marwah,
apa kamu " mau " datang ke bioskop
bersamaku?’ "
. Jhon, benimle dans eder misin? " Jhon, maukah
kamu berdansa denganku?’ "
Benimle evlenir misin? " apa kamu mau
menikah denganku?’ "
. Lütfen! Pencereyi açar mısın? " Maaf atau permisi! apa kamu bisa membukakan jendela?’ "
Lütfen! Ödevlerime yardım eder misin? " Maaf!
Bisakah kamu membantuku mengerjakan tugas
rumah?’ "
. Lütfen! Sessiz olur musunuz? " Maaf! Bisakah
kalian untuk tidak bersuara?’ " . Lütfen! Klimayı kapatır mısınız? " Maaf! apa
kamu bisa mematikan AC itu?’ "
Lütfen! Bu konuyu tekrar anlatır mısınız? " Maaf!
Bisakah Anda menerangkan ulang topik ini?’ "
misalnya
Çay İçmek " Meminum teh’ "
Ben miyim?
Sen misin?
O Çay İç-er mi?
Biz miyiz?
Siz misiniz?
Onlar
Ler mi?
Ödev yapmak " Mengerjakan tugas’ "
Ben Her gün Ödev Yap-ar Mıyım?
Sen Mısın?
O Mı?
Biz Mıyız?
Siz Mısınız?
Onlar Lar mı?
Erken uyumak " Tidur cepat’ "
Ben Erken Uy-ur muyum?
Sen musun?
O mu?
Biz muyuz?
Siz musunuz?
Onlar Lar mı?
Ailemi Düşünmek " Memikirkan keluarga’ "
O Ailesi mü?
Biz Ailemizi müyüz?
Siz Ailenizi müsünüz?
Onlar Ailelerini Ler mi?
Ben Ailemi Düşün-ür müyüm?
Sen Aileni müsün?
bentuk pertanyaan negatif:
O sabahları kahvaltı yapmaz mı? " apa dia tidak
sarapan di setiap pagi?’ "
Evet, O sabahları kahvaltı yapmaz. " Iya, dia tidak
sarapan di setiap pagi.’ "
Hayır, O sabahları kahvaltı yapar. " Tidak, dia sarapan
di setiap pagi.’ "
. Sen hiç TV seyretmez misin? " apa kamu tidak pernah
menonton TV?’ "
Evet, ben hiç TV seyretmem. " Iya, aku tidak pernah
menonton TV.’ "
Hayır, ben TV seyrederim. " Tidak, aku pernah menonton TV.’ "
Siz sigara içmez misiniz? " apa kalian tidak
merokok?’ "
Evet, biz sigara içmeyiz. " Iya, kami tidak merokok.’"
Hayır, biz sigara içeriz. " Tidak, kami merokok.’ "
misalnya : A, I, O, U : MAZ
. Biz ödev yapmaz mıyız? " apa kita tidak bisa
mengerjakan tugas rumah?’ "
Siz ödev yapmaz mısınız? " apa kalian tidak
bisa mengerjakan tugas rumah?’ "
Onlar ödev yapmazlar mı? " apa mereka tidak
bisa mengerjakan tugas rumah?’
. Ben ödev yapmaz mıyım? " apa aku tidak bisa
mengerjakan tugas rumah?’ "
. Sen ödev yapmaz mısın? " apa kamu tidak bisa
mengerjakan tugas rumah?’ "
. O ödev yapmaz mı? " apa dia tidak bisa
mengerjakan tugas rumah?’ "
misalnya : E, İ, Ö, Ü : MEZ
. Biz eve erken gitmez miyiz? " apa kita tidak
pulang cepat ke rumah?’ "
. Siz eve erken gitmez misiniz? " apa kalian
tidak pulang cepat ke rumah?’ "
Onlar eve erken gitmezler mi? " apa mereka
tidak pulang cepat ke rumah?’ "
Ben eve erken gitmez miyim? " apa aku tidak
pulang cepat ke rumah?’ "
Sen eve erken gitmez misin? " apa kamu tidak
pulang cepat ke rumah?’ "
O eve erken gitmez mi? " apa dia tidak pulang
cepat ke rumah?’ "
Siz odanızı temizlemez misiniz? " apa kalian tidak
bisa membersihkan ruangan kalian?’ "
Evet, biz odamızı temizlemeyiz. " Iya, kami tidak bisa membersihkan ruangan kami.’ "
Hayır, biz odamızı temizleriz. " Tidak, kami bisa
membersihkan ruangan kami.’ "
Siz her sabah parkta koşmaz mısınız? " apa anda
setiap pagi tidak berlari di taman?’ "
Evet, ben her sabah parkta koşmam. " Iya, aku setiap pagi tidak berlari di taman.’ "
Hayır, ben her sabah parkta koşmarım. " Tidak, aku
setiap pagi berlari di taman.’ "
. Siz araba kullanmaz mısınız? " apa kalian tidak bisa
memakai mobil?’ "
Evet, biz araba kullanmayız. " Iya, kami tidak bisa
memakai mobil.’ "
Hayır, biz araba kullanırız. " Tidak, kami bisa
memakai mobil.’ "
Onlar her gün gazette okumaz " lar " mı? " apa setiap
hari mereka tidak membaca koran?’ "
Evet, onlar her gün gazette okumaz " lar " . " Iya, setiap
hari mereka tidak membaca koran.’ "
Hayır, onlar her gün gazette okur " lar " . " Tidak, mereka
setiap hari membaca koran.’ "
Perubahan Huruf Konsonan
Dalam bahasa Turki saat ada suatu kata yang
berakhiran huruf konsonan “p, ç, t, k”, lalu terletak
di antara dua huruf vocal, maka huruf konsonannya diubah menjadi “b, c, d, g atau ğ”. Lebih mudahnya lihat contoh dibawah
PB
ÇC
TD
K G atau Ğ
atau
KT Ç P
saat bertemu huruf vokal, maka berubah menjadi
G-Ğ D C B
misalnya : >>> Mektubu
Mektup-u >>> Borcu
Borç-u >>> Yoğurdu
Yoğurt-u >>> Köpeği
Köpek-I >>> Rengi
Renk-i
misalnya dalam kalimat:
Yemeğin tadı çok güzel. " Makanan kamu sangat
enak.’ "
Akşam yemeği saat altıda. " Makan malam pada jam
enam.’ "
Ayağa kalk. " Berdiri!’ "
. Elbiseleri dolaba yerleştir. " Pindahkan baju-baju itu
ke lemari.’ "
Kitaba bak. " Lihat buku!’ "
Teybi aç. " Buka atau Nyalakan tape!’ "
Kağıdı çöp kovasına atın. " Buanglah kertas ke tong
sampah!’ "
Yurda gidiyorum. " aku sedang pergi ke asrama.’ "
Saat dördü on geçiyor. " Jam empat lewat sepuluh.’ "
misalnya
Ben dolapba koyuyorum. " aku sedang menaruh di
lemari.’ "
Kedi ağaçca tırmanıyor. " Kucing sedang memanjat
pohon.’ "
Öğrenciler yurtda gidiyor. " Para murid sedang pergi
ke asrama.’ "
. Ben uçakğa biniyorum. " aku sedang menaiki
pesawat.’ "
. Ben kitapba bakıyorum. " aku sedang melihat
buku.’ "
misalnya dari P ke B: >>> dolaba
Dolap+a >>> kasabı
Kasap +ı >>> cevabı
Cevap+ı >>> kitaba
Kitap+a
>>> ağaca
misalnya dari Ç ke C: >>> genci
Ağaç+a >>> ucu
Genç+i >>> ilaca
Uç+u
İlaç+a >>> kanadı
>>> yurda
misalnya dari T ke D: >>> dördü
Kanat+ı >>> tadı
Yurt+a
Dört+ü >>> tabağa
Tat+ı >>> çiçeği
>>> tarağı
misalnya dari K ke G atau Ğ: >>> ayağı
Tabak+a
Çiçek+i
Tarak+ı
Ayak+ı
biasanya perubahan konsonan ini hanya terjadi dalam kata benda. sedang pada kata kerja hanya terjadi pada kata “git-” , “et-”, dan “tat”.
misalnya :
Tatmak >>> Bu yemekten tadın. " Rasakan
makanan ini!’ "
Sıra Sayıları
. Gitmek >>> Bu hafta alışverişe gidin. " Pergilah
belanja minggu ini!’ "
. Etmek >>> Arkadaşınıza yardım edin.
" Bantulah teman kalian!’ "
Kata-kata yang datang dari bahasa asing peraturan ini tidak berlaku, misalnya :
Hukuk + u >>> Hukuku
Millet + i >>> Milleti
Maç " pertandingan’ " , kamp " camping " , aşk
" cinta’ " , gayret " usaha’ " , merhamet " kasih aku ng’ " , adalet
" keadilan’ " .
. “k” akan berubah menjadi “ğ”, namun bila sebelum
huruf “k” ada huruf “-n” maka berubah menjadi “g”.
misalnya :
Denk >>> dengi
Renk >>> rengi
Çelenk >>> çelengi
Frank >>> frangi
. biasanya peraturan ini tidak berlaku untuk kata
yang memiliki ejaan satu " tek heceli " .
misalnya : sap, et, üç, ok, at, aç, tok, hap, ek....
Kasap, eti tartıyor. " Penjual daging sedang menimbang daging.’ "
Saat üçü beş geçiyor. " Jam tiga lewat lima.’ "
Bu hapı içiniz. " Minumlah pil ini!’ "
Pada kata tertentu atau istimewa peraturan ini juga tidak berlaku, nama orang, kota dan lain-lain.
misalnya :
tommy +i >>> tommy ’i >>> tommy ’i " Dia mengenal
tanıyor. Ahmad.’ "
" Ayahnya
Ufuk+u >>> Ufuk’u >>> Babası menanyakan
Ufuk’u Ufuk.’ "
soruyor. " Berikan paket
ini ke Serap.’ "
Serap+a >>> Serap’a >>> Bu paketi
Serap’a
ver!.
Tambahan: Pembacaan “tommy ’i” dibaca “Ahmed’i”.
" Angka Bertingkat "
Imbuhan ke- di depan angka dalam bahasa Indonesia menandakan tingkatan angka suatu objek, seperti kesatu atau pertama, kedua, ketiga, keempat, dan seterusnya. Dalam bahasa Turki, angka bertingkat ditandai dengan imbuhan
khusus di belakang angka, yaitu:
a, ı >>> – " ı " ncı
e, i >>> – " i " nci
o, u >>> – " u " ncu
ö, ü >>> – " ü " ncü
lihat contoh misalnya: berikut ini!
Dördüncü ay nisan ayıdır. " Bulan yang keempat
yaitu bulan April.’ "
. tommy Bey, üçüncü odadadır. " Tuan Ahmad ada di ruangan yang ketiga.’ "
İkinci sınıftayım. " aku di kelas yang kedua.’ "
Evimiz beşinci kattadır. " Rumah kami di lantai yang kelima.’ "
Penjelasan
1. Angka yang berakhiran huruf vokal, bila huruf
akhirnya “ı”, maka imbuhan yang dipakai yaitu “-ncı”. bila huruf akhirnya “i”, maka imbuhannya
“-nci”. misalnya : altı-ncı, yedi-nci, iki-nci...
2. Angka yang berakhiran huruf konsonan, bila pada
ejaan terakhirnya ada “e, i” maka imbuhannya
“-inci”. misalnya : bir-inci, beş-inci...
bila pada ejaan terakhirnya ada “o, u”, maka
imbuhannya “-uncu”.
misalnya : dokuz-uncu, on-uncu...
bila pada ejaan terakhirnya ada “ö, ü”, maka
imbuhannya “-üncü”.
misalnya : dörd-üncü, üç-üncü...
bila pada ejaan terakhirnya ada “a, ı”, maka
imbuhan yang dipakai yaitu “-ıncı”.
Untuk lebih jelasnya mari kita lihat contoh
berikut:
Angka Penulisan Angka Penulisan
Normal bertingkat
Bir Birinci atau Kesatu " Pertama "
İki İkinci atau Kedua
Üç Üçüncü atau Ketiga
Dört Dördüncü atau Keempat
Beş Beşinci atau Kelima
Altı Altıncı atau Keenam
Yedi Yedinci atau Ketujuh
Atau, lihat juga contoh berikut ini!
Sayılar " Angka-angka "
Bir 1 Birinci
İki 2 İkinci
Üç 3 Üçüncü
Dört 4 Dördüncü
Beş 5 Beşinci
Altı 6 Altıncı
Yedi 7 Yedinc
Sekiz 8 Sekizinci
Dokuz 9 Dokuzuncu
On 10 Onuncu
Yirmi 20
Otuz 30
Kırk 40
E,İ : -inci
Elli 50 A,I : -ıncı
Altmış 60 O,U : -uncu
Yetmiş 70 Ö,Ü : -üncü
Seksen 80
Doksan 90
Yüz 100
Bin 1.000
Milyon 1.000.000
sesudah angka atau kata yang berakhiran “-inci”
" imbuhan angka bertingkat’ " bisa ditambahkan
dengan kata berimbuhan jamak.
misalnya : birinci sınıflar " anak-anak kelas satu’ " ,
üçüncü sınıflar " anak-anak kelas tiga’ " .
" Kata “ilk” atau artinya pertama dalam bahasa
Indonesia, bila dipakai di tempat “birinci” artinya
kesatu, maka ia juga merupakan angkat bertingkat.
“-inci” " ımbuhan angka bertingkat’ " juga bisa
diimbuhkan untuk kata-kata yang menandakan
tingkatan seperti sonuncu " yang terakhir’ " , kaçinci
" yang keberapa’ " , filanıncı " fulan yang kesekian’ " ,
ortancı " yang tengah’ " , dan seterusnya.
Üleştirme Sayı Sıfatları
" Angka dalam Pembagian "
Kita sering memakai angka dalam membagikan
sesuatu. Seperti membagi buah apel kepada lima orang anak,masing-masing memperoleh dua buah misalnya. Dalam
bahasa Turki ada istilah khusus untuk mengungkapkan
pembagian ini. Üleştirme Sayı Sıfatları yaitu kata sifat
yang menandakan pembagian atau pemisahan suatu kata
menjadi bagian-bagian, seperti onar lira " setiap " orang "
sepuluh lira’ " , beşer yıl " setiap " orang " lima tahun’ " , üçer kişi
" setiap " sesuatu " tiga orang " ’, ikişer elma " masing-masing
dua apel’ " , yedişer kişi " setiap " bangku " tujuh orang’ " .
misalnya :
. Paketlerde on ikişer yusia ta var. " Di dalam masing-
masing paket ada dua belas buah telur.’ atau ’Di dalam
paket-paket itu ada dua belas telur.’ "
Cara pemakaian:
Imbuhan yang dipakai untuk memudahkan
pembagian angka yaitu “-ar, -er”. Kata yang diakhiri dengan
huruf konsonan maka imbuhan yang dipakai yaitu “-ar,
-er”, sedang kata yang berakhiran huruf vokal imbuhan
yang dipakai yaitu “-şar, -şer”.
Tabaklarda üçer elma var. " Di masing-masing
piring ada tiga buah apel.’ atau ’Di piring-piring itu ada
tiga buah apel.’ "
misalnya : >>> bir-er
>>> iki-şer
. Bir >>> üç-er
. İki >>> dörd-er
. Üç >>> beş-er
. Dört >>> altı-şar
. Beş >>> yedi-şer
. Altı >>> sekiz-er
. Yedi >>> dokuz-ar
. Sekiz >>>on-ar
. Dokuz
. On
misalnya
Her sınıftan üçergrup yarışmaya katılsın. " Dari setip
kelas suruh bergabung ke perlombaan, masing-masing tiga grup.’ " Tabaklara ikişer elma ve birer bıçak koyun. " Letakkanlah
dua buah apel dan satu pisau di masing-masing piring.’ " . Sınıflar yirmişer kişilik. " Ada dua puluh orang di setiap
kelas.’ atau ‘Setiap kelas dua puluh orang.’ "
Her sınıftan dörderkişi gelsin. " Suruh datang masing- masing empat orang dari setiap kelas.’ "
. Onar dakikalık reklamlar var. " Ada iklan-iklan setiap
sepuluh menit.’ " Her öğrenci, birer dakika konuşsun. " Setiap murid
masing-masing suruh berbicara selama satu menit.’ " Pazardan ikişer kilo portakal ve elma aldım. " aku
sudah membeli jeruk dan apel, masing-masing 2 kg dari pasar.’ "
Kata-kata teker " satu’ " , çifter " ganda’, ‘genap’ " , yarımşar " setengah’ " juga merupakan üleştirme
sayı sıfatı.
misalnya : çifter sıra " setiap bangku berdua’ " , yarımşar
pide " masing-masing setengah roti’ " .
Ismin Halleri
. Kadang imbuhan “- " ş " ar” juga berfungsi untuk
menerangkan keterangan penduaan atau berfungsi
sebagai zarf.
misalnya nya :
Teker teker konuşun. " Berbicaralah satu-satu!’ "
Sıraya ikişer ikişer oturun. " Duduklah di bangku
dua-dua!’ "
. Ikişer ikişer sıra olun. " Buatlah barisan dua-dua!’ " . Onar onar grup yapın. " Buatlah grup sepuluh-
sepuluh!’ "
" Macam-Macam Kata Keterangan "
Kata keterangan berdasar imbuhan-imbuhannya
terbagi menjadi 8:
1. Yalin Hali
2. Bulunma Hali
3. Yönelme Hali
4. Ayrilma Hali
5. Belirtme Hali
6. Vasita Hali
7. İlgi Hali
8. Eşitlik Hali
Berikut penjelasan singkatnya :
1. İsmin Yalin Hali " Kata Keterangan Yalın "
Kata keterangan Yalın yaitu kata yang belum
diimbuhkan dengan imbuhan kata keterangan apa pun. Yalın dalam bahasa Indonesia berarti telanjang.
misalnya :
tommy , kitap okuyor. " Ahmad membaca buku.’ "
Ali, kalem alıyor. " Ali membeli pulpen.’ "
suatu kata bila sudah diimbuhkan dengan imbuhan
kebanyakan " çoğul eki " dan imbuhan kata kepemilikan " iyelik eki " juga masih dinamakan yalın. misalnya :
Benim kitabım nerede? " Di mana buku aku ?’ "
Bu kalemler kimin? " Semua pulpen ini milik
siapa?’ "
2. İsmin Bulunma Hali " Kata Keterangan Letak "
pada bahasa turki untuk menandakan letak suatu tempat hanya perlu menambahkan imbuhan “-de” atau “-da”,
juga bisa dinamakan “alokatif eki”. Arti tepatnya dalam
bahasa Indonesia “-da, -de” yaitu ‘di’ atau ‘di dalam’. bila
huruf vokal terakhir pada satu kata yaitu salah satu dari “a,
ı, o, u” maka imbuhan yang dipakai “-da”. Sebaliknya,
bila huruf vokal terakhir pada satu kata yaitu salah satu
dari “e, i, ö, ü”, maka imbuhan yang dipakai “-de”.“-
de atau -da” bisa berarti ‘begitu juga’ atau ‘juga’ dalam bahasa
Indonesia, seperti misalnya nya ben-de " aku juga’ atau ‘begitu juga
aku ’ " , onlar da " mereka juga’ atau ‘begitu juga mereka’ " . Lebih
lengkap dan jelasnya silakan amati baik-baik penjelasan dan
dibawah
misalnya :
Duvar " dinding’ " – Duvarda " di atas dinding’ "
. Masa " meja’ " – Masada " di meja’ "
. Sandalye " kursi’ " – Sandalyede " di kursi’ "
. Bahçe " kebun’ " – Bahçede " di kebun’ "
Okul " sekolah’ " – Okulda " di sekolah’ "
. Kafetarya " kafe’ " – Kafetaryada " di kafe’ "
bila pada akhir kata ada salah satu dari huruf
konsonan “f, s, t, k, ç, ş, h, p”, maka imbuhan “-da, -de”
berubah menjadi “-ta, -te”.
F, S, T, K, Ç, Ş, H, P TA dan T
A, B, C…. Da dan De
misalnya :
Sepet " keranjang’ " – Sepette " di dalam keranjang’ " Sınıf " kelas’ " – Sınıfta " di kelas’ "
misalnya
Yolcular otobüste. " Para penumpang di dalam bus.’ "
Buzdolabı mutfakta. " Lemari es di dalam dapur.’ "
Öğrenciler nerede? Öğrenciler sınıfta. " Para murid
di mana? Para murid di kelas.’ "
Televizyon dolapta. " Televisi di lemari.’ "
misalnya dalam dialog :
1. Nerede? " Di mana? "
A: “Ali nerede?” " Ali di mana?’ "
B: “Evde.” " Di rumah.’ "
A: “Öğretmen nerede?” " Di mana guru?’ "
B: “Sınıfta.” " Di dalam kelas.’ "
A: “Anne nerede?” " Di mana ibu?’ "
B: “Mutfakta.” " Di dalam dapur.’ "
A : “Masada neler var?” " Ada apa saja di meja?’ "
B : “Masada silgi, defter, kitaplar, CD ve kumanda var.”
" Ada penghapus, buku tulis, buku-buku, CD, dan remot di meja.’ "
A : “Evde kim var?” " Ada siapa di rumah?’ "
B : “Evde babam var.” " Ada ayahku di rumah.’ "
A : “Evde kimler var?” " Ada siapa saja di rumah?’ "
B : “Evde babam, annem, ağbim,ve ablam var.” " Ada
ayah, ibu, kakak laki-laki, dankakak perempuan aku dl rumah.’ "
A: “Silgi masada mı?” " apa penghapus di meja?’ "
B: “Evet, silgi masada.” " Iya, penghapus di meja.’ "
“Hayır, silgi masada değil.” " Tidak, penghapus tidak di meja.’ "
A: “Masada silgi var mı?” " apa di meja ada penghapus?’ "
B : “Evet, masada silgi var.” " Iya, di meja ada penghapus.’ "
“Hayır, masada silgi yok.” " Tidak, di meja tidak ada
penghapus.’ "
A : “Endonezya nerede?” " Di manakah Indonesia?’ "
B : “Endonezya Asya’da.” " Indonesia di Asia.’ "
A : “Almanya nerede?” " Di manakah Jerman?’ "
B : “Almanya Avrupa’da.” " Jerman di Eropa.’ "
A: “Tunus nerede?” " Di manakah Tunis?’ "
B: “Tunus Afrika’da.” " Tunis di Afrika.’ "
A: “Silgi nerede?” " Di manakah penghapus?’ "
B: “Silgi Masada.” " Penghapus di meja.’ "
A : “Masada ne var?” " Ada apa di meja?’ "
B : “Masada silgi var.” " Ada penghapus di meja.’ " A : “Sandalyede ne var?” " Ada apa di kursi?’ "
B : “Sandelyede çanta var.” " Ada tas di kursi.’ "
A : “Dolapta ne var?” " Ada apa di lemari?’ "
B : “Dolapta televizyon ve DVD var.” " Ada televisi dan
DVD di lemari.’ "
Cara pemakaian imbuhan “-da”:
" bila dipakai pada kata yang saling berlawanan,
berfungsi sebagai penduaan " ikileme " .
misalnya :
Zorlukta kolaylıkta her zaman yanındayım.
" Kesulitan dan kemudahan selalu ada bersamaku.’ "
. Sağda solda ne arıyorsun? " Apa yang kamu cari
di kanan kiri?’ "
" Imbuhan “-da” tidak bisa langsung disambungkan
sesudah kata yang berfungsi sebagai orang ketiga " o atau
onlar " dan sudah berimbuhan kata ganti kepemilikan,
harus diletakkan di antaranya “n” sebagai penghubung
" kaynaştırma harfi " .
misalnya :
A: “Nerede futbol oynuyorsun?” " Di mana kamu bermain bola?’ "
B: “Okulun bahçesinde futbol oynuyorum.” " aku bermain bola di taman sekolah.’ "
A: “Nerede otobüs bekliyor?” " Di mana dia menungg
bus?’ "
B: “Otobüs durağında otobüs bekliyor.” " Dia menunggu bus di pemberhentian bus.’ "
A: “Nerede televizyon seyrediyorsun?” " Di mana kamu menonton televisi?’ "
B: “Oturma odasında televizyon seyrediyorum.” " aku
menonton televisi di ruang duduk.’ "
" saat kata yang berimbuhan “-da” dihubungkan dengan kata kerja, kadang menandakan tempat dan letak. misalnya :
a. Kuşlar, yuvada yaşıyor. " Burung-burung hidup di
sarang.’ "
b. Ali, kantinde çay içiyor. " Ali minum teh di kantin.’ "
" saat kata yang berimbuhan “-da” dihubungkan dengan
kata kerja, kadang juga menandakan waktu.
misalnya :
Pikniğe ayda bir defa gidiyoruz. " Kami pergi
piknik satu kali dalam sebulan.’ "
İki haftada sınav yapıyoruz. " Kami menghadapi
ujian dalam dua minggu.’ "
" saat kata yang berimbuhan “-da” dihubungkan dengan
kata kerja, menerangkan suatu kejadian yang terjadi di
dalamnya atau suatu penemuan di dalamnya.
misalnya :
Bu filmde farklı bir teknik kullanıyoruz. " Dalam
film ini kami memakai satu teknik yang
berbeda.’ "
Öğrenciler sınıfta oturuyor. " Para siswa sedang
duduk di dalam kelas.’ "
" Berfungsi untuk mengutarakan angka pembagian.
misalnya :
Servetinin üçte ikisini bağışlıyor. " Dia
menyumbangkan dua pertiga dari kekayaannya.’ " Üçte bir sama artinya dengan bir bölü üç, ‘satu pertiga’ atau ‘sepertiga’. Üçte iki sama dengan iki
bölü üç, ‘dua pertiga’.
Malının üçte birini kardeşine veriyor. " Dia
memberikan sepertiga dari hartanya kepada
saudaranya.’ "
" bila imbuhan “-da” dipakai pada angka, berfungsi
menerangkan usia .
misalnya :
Halit Bey, otuzunda üniversiteye başladı. " Pak
Halid sudah masuk universitas pada usia 30
tahun.’ "
Dedem, yetmişinde; ama hala spor yapıyor.
" Kakekku sudah berusia 60 tahun, namun masih saja berolahraga.’ "
2. Neresinde? ‘Di mananya?’ atau ‘Di sebelah mana?’
Berfungsi untuk mengutarakan tempat atau arah.
misalnya :
A: “Neresinde?” " Di mananya?’ "
B: “Sınıfın içinde.” " Di dalamnya kelas atau dalam kelas.’ "
A: “Neresinde?” " Di mananya?’ "
B: “Dolabın arkasında.” " Di belakangnya lemari atau belakang
lemari.’ "
A: “Neresinde?” " Di mananya?’ "
B: “Masanın üstünde.” " Di atasnya meja atau atas meja.’ "
3. Kimde? ‘Pada siapa?’
misalnya : Kimde kalem var? " Pada siapa ada pensil?’ " Bende kalem var. " Pada aku ada pensil.’ "
“Ek Fiil” untuk “Geniş Zaman”
Ek fiil yaitu imbuhan di akhir suatu kata yang
dipakai untuk menerangkan keberadaan predikat. Dalam
bahasa Indonesia, saat kita ingin mengucapkan “aku
seorang guru” membutuhkan tiga buah kata, sedang
dalam bahasa Turki hanya membutuhkan satu kata saja yang
dilengkapi dengan ek fiil. Seperti öğretmenim, yang artinya
‘aku seorang guru’.
Ek fiil bisa dipakai secara berbeda tergantung
waktu yang menyesuaikan. Ek fiil bentuk geniş zaman akan
dijelaskan dalam bab ini. Sebagaimana yang sudah dipelajari
pada pelajaran sebelumnya, geniş zaman berlaku untuk setiap
waktu.
Pada geniş zaman tambahan ek fiil hanya ada pada
kata ganti orang ketiga " o dan onlar " dengan memakai
imbuhan “-dir”, sedang pada kata ganti orang lainnya
memakai imbuhan kata ganti orang yang biasa.
misalnya :
Ben >>>öğrenci-y-im >> ‘aku yaitu seorang siswa’
Sen >>>öğrenci-sin >> ‘Kamu yaitu seorang
siswa’
O >>>öğrenci-dir >> ‘Dia yaitu seorang siswa’
Biz >>>öğrenci-y-iz >> ‘Kami yaitu siswa’
Siz >>>öğrenci-siniz >> ‘Anda yaitu seorang siswa,
kalian yaitu murid’
Onlar >>>öğrenci-ler-dir >> ‘Mereka yaitu murid-
murid’
Imbuhan “-dir” pada kata ganti orang ketiga pada
biasanya tidak dipakai .
O, doctor " dur " .
1. Ek Fiil untuk geniş zaman bentuk positif
Ek Fiil untuk Genis Zaman Bentuk Positif
a, ı e, i o, u ö, ü
Ben Hasta-y-ım İyi-y-im Yorgun-um Üzgün-üm
Sen
O Hasta-sın İyi-sin Yorgun-sun Üzgün-sün
Biz
Siz Hasta İyi Yorgun Üzgün
Onlar
Hasta-y-ız İyi-y-iz Yorgun-uz Üzgün-üz
Hasta-sınız İyi-siniz Yorgun-sunuz Üzgün-sünüz
Hasta-lar İyi-ler Yorgun-lar Üzgün-ler
Ek fiil berlaku pada semua kata.
misalnya :
" Kata tanya " nasılsın? Artinya ‘kamu bagaimana?’
" Kata sifat " iyiyim artinya ‘aku baik’.
" Kata benda " o, doktor artinya ‘dia seorang dokter’.
" Kata keterangan " evdeyim artinya ‘aku di rumah’.
misalnya
Babam, yaşlıdır. " Ayahku tua.’ "
Nasılsın? İyiyim. " Apa kabar? aku baik.’ "
tommy , çok yakışıklıdır. " Ahmad sangat tampan.’ "
Kardeşlerim, çalışkanlardır. " Saudara-saudara aku rajin-rajin.’ "
Dalam buku lain, ek fiil dinamakan KOSAÇ TÜMCELERİ.
A,I O,U E, İ Ö,Ü
Üzgünüm
Ben Çalışkanım Doktorum Öğrenciyim Üzgünsün
Sen
O Çalışkansın Doktorsun Öğrencisin Üzgün
Biz Üzgünüz
Siz Çalışkan Doktor Öğrenci Üzgünsünüz
Onlar Üzgünler
Çalışkanız Doktoruz Öğrenciyiz
Çalışkansınız Doktorsunuz Öğrencisiniz
Çalışkanlar Doktorlar Öğrenciler
2. Ek Fiil untuk geniş zaman bentuk negatif atau KOŞAÇ
TÜMCESİ OLUMSUZ
Ek Fiil untuk Genis Zaman Bentuk Negatif
Hasta İyi Yorgun Üzgün
Ben Hasta İyi değilim Yorgun Üzgün
Sen
O değilim İyi değilsin değilim değilim
Biz Hasta Yorgun Üzgün
Siz
Onlar değilsin değilsin değilsin
Hasta değil
İyi değil Yorgun değil Üzgün değil
Hasta değiliz İyi değiliz Yorgun Üzgün
değiliz değiliz
Hasta İyi Yorgun Üzgün
değilsiniz değilsiniz değilsiniz değilsiniz
Üzgün
Hasta İyi değiller Yorgun
değiller değiller değiller
Pada ek fiil bentuk negatif, imbuhannya cukup
diletakkan di akhir kata değil saja dan membiarkan kata " benda atau sifat atau tanya atau keterangan " seperti aslinya.
misalnya :
. Ben öğretmenim, öğrenci değilim. " aku bukan
seorang murid, aku seorang guru.’ "
. Sen çalışkansın, tembel değilsin. " Kamu yaitu
seorang yang rajin, kamu tidak malas.’ "
Türk, Endonezyalı değil. " Dia orang Turki, bukan
orang Indonesia.’ "
. Biz sismanız, zayıf değiliz. " Kami gemuk, tidak
kurus.’ "
. Siz doktorsunuz, mühendis değilsiniz. " Anda yaitu seorang dokter, bukan insinyur.’ "
Ali, tembel bir öğrenci değil. " Ali bukan seorang
siswa yang malas.’ "
. Futbolcular, sahada değiller. " Para pemain bola
tidak berada di lapangan.’ "
. Annem, evde değil. " Ibu tidak ada di rumah.’ "
. Hüseyin, burada değil. " Husein tidak di sini.’ "
. Ben öğrenci değilim, öğretmenim. " aku bukan
seorang siswa, aku seorang guru.’ "
3. Ek Fiil untuk geniş zaman bentuk pertanyaan atau
KOŞAÇ TÜMCESİ SORU
Ek Fiil untuk Genis Zaman Bentuk Pertanyaan
Hasta İyi Yorgun Üzgün
Ben Hasta İyi miyim? Yorgun Üzgün
mıyım? muyum? müyüm?
Üzgün
Sen Hasta mısın? İyi misin? Yorgun
musun? müsün?
O Hasta mıdır? İyi midir? Yorgun Üzgün
mudur? müdür?
Biz Hasta mıyız? İyi miyiz? Yorgun Üzgün
Siz
Onlar Hasta İyi misiniz? muyuz? müyüz?
Yorgun Üzgün
mısınız? İyi
Hasta midirler? musunuz? müsünüz?
Yorgun Üzgün
mıdırlar?
mudurlar? müdürler?
misalnya :
. Sen akıllı mısın? " apa kamu pintar?’ "
. çalışkan mı? " apa dia rajin?’ "
. Biz zengin miyiz? " apa kami kaya?’ "
. Siz mutlu musunuz? " apa Anda senang?’ "
. Onlar Endonezyalılar mı? " apa mereka orang-
orang Indonesia?’ "
. Sen, tommy misin? " apa kamu Ahmad?’ "
. Kardeşin, hasta mı? " apa adikmu sakit?’ "
. Siz, futbolcu musunuz? " apa Anda seorang
pemain bola?’ "
. Ben Türk müyüm? " apa aku orang Turki?’ "
Ben sinirli miyim? Biz yorgun muyuz?
‘apa aku marah?’ ‘apa kami lelah?’
Evet, sen sinirlisin. Evet, siz yorgunsunuz.
‘Iya, kau marah.’ ‘Iya, Anda lelah.’
Hayır, sen sinirli değilsin. Hayır, siz yorgun değilsiniz.
‘Tidak kamu tidak marah.’ ‘Tidak, Anda tidak lelah.’ Sen mutlu musun? Siz dürüst müsünüz?
‘apa kamu senang?’ ‘apa Anda jujur?’
Evet, ben mutluyum. Evet, biz dürüstüz.
‘Iya, aku senang.’ ‘Iya, kami jujur.’
Hayır, ben mutlu değilim. Hayır, biz dürüst değiliz.
‘Tidak, aku tidak senang.’ ‘Tidak, kami tidak jujur.’
O bekar mı? Onlar çocuklar mı?
‘apa dia lajang?’ ‘apa mereka anak-anak?’
Evet, o bekar. Evet, onlar çocuk " lar " .
‘Iya, dia lajang.’ ‘Iya, mereka anak-anak.’
Hayır, o bekar değil. Hayır, onlar çocuk değil " lar " .
‘Tidak, dia tidak lajang.’ ‘Tidak, mereka bukan anak-
anak.’
Kata Kerja Yeterlik
Dalam bahasa Turki dikenal dengan sebutan yeterlik fiili, yaitu kata kerja yang berfungsi untuk menandakan kemampuan dalam mengerjakan suatu pekerjaan, kekuatan,permohonan, pemberian izin, perintah, dan juga tentang kemungkinan suatu hal.
A, I, O, U : " Y " ABİL
E, İ, Ö, Ü : " Y " EBİL
misalnya :
Taksi çağır-abil-ir misin? " Bisakah kamu
memanggilkan taksi?’ " –menandakan permohonan. Yarın yağmur yağ-abil-ir. " Besok mungkin bisa turun hujan.’ " – menandakan kemungkinan.
Gitar çal-abil-ir-im. " aku bisa memainkan gitar.’ " –
menandakan kemampuan.
. Bu taşı kaldır-abil-ir-im. " aku bisa mengangkat
batu ini.’ " –menandakan kekuatan.
Cara pemakaian: pemakaiannya sangat mudah, yaitu
dengan meletakkan imbuhan “-e atau -a bilmek” sesudah kata kerja.
Rumus:
Kata Kerja + Yeterlik Fiili + İmbuhan Waktu + Kata
Ganti Orang
Gelmek >>> Gel + ebil + ir + sin.
Kata “gel” yaitu kata kerja, “e-bil” yaitu yeterlik
fiili, “ir” imbuhan waktu " setiap waktu " , dan “sin” kata ganti
orang.
misalnya :
Bakmak >>> bak-abil-ir-iz
Çalmak >>> çal-abil-ir-siniz
Kapatmak >>> kapat-abil-ir-ler
Konuşmak >>> konuş-abil-ir-im
Oturmak >>> otur-abil-ir-sin
Giymek >>> giy-ebil-ir
lihat contoh berikut ini!
1. Bentuk positif
Kata Kerja + Yeterlik Fiili + İmbuhan Waktu + Kata
Ganti Orang
Bakmak İçmek Açmak
Ben Bakabilirim İçebilirim Açabilirim
Sen Bakabilirsin İçebilirsin Açabilirsin
O Bakabilir İçebilir Açabilir
Biz Bakabiliriz İçebiliriz Açabiliriz
Siz Bakabilirsiniz İçebilirsiniz Açabilirsiniz
Onlar Bakabilirler İçebilirler Açabilirler
misalnya :
. Babam, akşam eve geç gelebilir. " Ayah sore nanti
mungkin akan terlambat datang.’ "
Siz bu sınavı geçebilirsiniz. " Anda bisa melewati
ujian ini.’ "
Öğleden sonra alışverişe gidebilirim. " Mungkin
sesudah zuhur nanti aku bisa pergi berbelanja.’ " . Dersten sonra maç yapabiliriz. " sesudah pelajaran
nanti kita bisa bertanding.’ "
2. Bentuk negatif
Kata Kerja + Yeterlik Fiili + İmbuhan Negatif Waktu + Kata
Bakmak Ganti Orang Açmak
İçmek
Ben Bakamam İçemem Açamam
Sen Bakamazsın İçemezsiniz Açamazsın
O Bakamaz İçemez Açamaz
Biz Bakamayız İçemeyiz Açamayız
Siz Bakamazsınız İçemezsiniz Açamazsınız
Onlar Bakamazlar İçemezler Açamazlar
misalnya :
Kız kardeşim, ütü yapamaz. " Adik perempuan aku tidak bisa menyetrika.’ " . Onlar, basketbol oynayamazlar. " Mereka tidak bisa bermain basket.’ "
Ben bu havuzda yüzemem. " aku tidak bisa berenang-renang
di kolam renang ini.’ "
. Ağabeyim, araba kullanamaz. " Kakak aku tidak
bisa mengemudikan mobil.’ "
Perbedaan bentuk negatif dari waktu ke waktu:
Sekarang Kardeşim okula Gitmiyor Gidemiyor
Lampau " Görülen " Kardeşim okula Gitmedi Gidemedi
Lampau " Duyulan " Kardeşim okula Gitmemiş Gidememiş
Setiap waktu Kardeşim okula Gitmez Gidemez
Akan datang Kardeşim okula Gitmeyecek Gidemeyecek lain:
Ben piyano çalamayabilirim çünkü başım ağrıyor.
" Aku mungkin tidak bisa memainkan piano karena
kepalaku pusing.’ "
. Parti çok kalabalık olacakmış, bunun için ben piyano
çalmayabilirim. " Pestanya akan ramai banget
karenanya aku mungkin tidak dapat memainkan
piano.’ "
. O çantayı almam. " Aku tidak bisa mengambil tas
itu.’ "
. Ben şarkı söylemem. " Aku tidak dapat menyanyi.’ "
. O çantayı almayabilirim. " Aku mungkin tidak dapat
mengambil tas itu.’ "
. Ben bu şarkı söylemeyebilirim. " Aku mungkin tidak
dapat menyanyikan lagu ini.’ "
a. Ödevini yaptınmı? " apa kamu sudah
mengerjakan PR-mu?’ "
Hayır, yapmadım. " Tidak, aku belum mengerjakan.’ "
Yapamadım. " Aku belum " bisa " mengerjakan.’ "
b. A : Canım! Bana yardım eder misin? " aku ng!
Bisakah kau membantuku?’ "
B: Kavanozun kapağını açmıyorum atau açamadım.
" Aku tidak dapat membuka tutup botol ini.’ "
c. A : Dün annenle konuştun mu? " apa kemarin
kamu sudah berbicara dengan ibumu?’ "
B : Maalesef konuşamadım, çünkü kontürüm yoktu.
" aku ng sekali, aku belum bisa berbicara, karena
aku tidak memiliki pulsa.’ "
d. Dün Muhammed’le konuştum, sınavı kazanamamış,
temel üçü tekrar okuyacakmış. " Aku kemarin sudah
berbicara dengan issac newton , dia belum dapat
melewati ujian, dia akan kembali membaca buku
dasar ketiga.’ "
. Siz buraya girmezsiniz, çünkü 18 yaşından
küçüksünüz. " Kalian tidak dapat memasuki tempat
ini, karena kalian di bawah 18 tahun.’ "
. Siz burada sigara içmezsiniz, çünkü burada sigara
içmek yaşaktır. " Kalian tidak dapat merokok di sini,
karena merokok dilarang di sini.’ "
. Ben piano çalamam. " Aku tidak dapat memainkan
piano.’ "
. Ben bu gece sinemaya gidemem. " Aku tidak dapat
pergi ke bioskop pada malam ini.’ "
. Ben bu gece sinemaya gidemeyebilirim. " Aku
mungkin tidak dapat pergi ke bioskop pada mala
mini.’ "
. Sen çok küçüksün, tek başına dışarı çıkamazsın.
" Kamu masih sangat kecil, kamu tidak bisa keluar
sendirian.’ "
Seni duyamıyorum, lütfen yüksek sesle konuş! " Aku
tidak dapat mendengarkanmu, tolong berbicaralah
dengan suara yang keras!’ "
Yarından sonra tatil, ama ben ülkeme gidemiyorum atau
gidemeyeceğim çünkü bilet için param yok. " Lusa
libur, namun aku tidak dapat pulang ke negaraku, karena
aku tidak memiliki uang untuk membeli tiket.’ "
Alo! Burası çok kalabalık, seni göremiyorum,
neredesin? " Halo! Di sini sangat ramai, aku tidak
dapat melihatmu, kamu di mana?’ "
O1 yıldır Türkçe öğreniyor ama hala iyi Türkçe
konuşamıyor. " Dia sudah satu tahun belajar bahasa
Turki, akan namun dia masih belum bisa berbicara
bahasa Turki.’ "
Ben soğan yiyemem, çünkü alerjim var. " Aku tidak
dapat memakan bawang, karena aku memiliki
alergi.’ "
Çok çalıştım ama sınavı kazanamıyorum. " Aku
sudah belajar banyak, namun aku tidak dapat melewati
ujian.’ "
Bilim adamlarına göre 100 yıl sonra bütün arabalar
uçacakmış ama maalesef biz o günleri görmeyeceğiz.
" Menurut para ahli sains seratus tahun yang akan
datang seluruh mobil akan terbang, namun aku ng
kita tidak akan dapat melihat hari-hari itu.’ "
3. Bentuk pertanyaan
Kata Kerja + Yeterlik Fiili + İmbuhan Waktu + İmbuhan Tanya + Kata Ganti Orang
Bakmak İçmek Açmak
Ben Bakabilir miyim? İçebilir miyim? Açabilir miyim?
Sen Bakabilir misin? İçebilir misin? Açabilir misin?
O Bakabilir mi? İçebilir mi? Açabilir mi?
Biz Bakabilir miyiz? İçebilir miyiz? Açabilir miyiz?
Siz Bakabilir misiniz? İçebilir misiniz? Açabilir misiniz?
Onlar Bakabilirler mi? İçebilirler mi? Açabilirler mi?
misalnya :
. Hafta sonu kayak yapmaya gidebilir miyiz? " Akhir
pekan bolehkah kami pergi main ski?’ "
. Ali Bey, voleybol oynayabilir mi? " apa Pak Ali
bisa main voli?’ "
Dışarı çıkabilir miyim? " Bolehkah aku keluar?’ "
. Annen, tatlı yapabilir mi? " apa ibu kamu bisa
membuat makanan manis Turki?’ "
lain:
Bir çay alabilir miyim? " Bolehkah aku mengambil
satu gelas teh?’ "
. Hesabı getirebilir misin? " Bisakah kamu
membawakan bonnya?’ "
. Müsait bir yerde inebilir miyim? " Bisakah aku
turun di tempat yang cocok?’ "
. Dün annenle konuşacaktın, konuşabildin mi?
" Kemarin kamu hendak berbicara dengan ibumu,
apa kamu sudah bisa berbicara?’ "
. Anne! Bende sizinle pazara gelebilir miyim? Lütfen!
" Ibu! Bolehkah aku ikut ke pasar dengan Ibu? Boleh
ya, Bu!’ "
. Aloo! Burada çok gürültü var, ben seni duyamıyorum,
sen beni duyabiliyor musun? " Halo! Di sini sangat
berisik, aku tidak dapat mendengarkanmu, apa
kamu dapat mendengarkanku?’ "
A : Biraz konuşabilir miyiz? " Bisakah kita sedikit
berbicara?’ "
B : Maalesef! Şimdi vaktım yok. " aku ng sekali!
Aku tidak punya waktu sekarang.’ "
A : 5 dakika konuşamaz mıyız? Lütfen! " Tidakkah
kita bisa berbicara 5 menit? Tolong!’ "
. Öğretmenim, özür dilerim geç kaldım, girebilir
miyim? " Pak Guruku, maaf aku terlambat, apa
aku boleh masuk?’ "
. Sen gitar çalabiliyor musun? " apa kamu bisa
memainkan gitar?’ "
. Bana yardım edebilir misiniz? " Bisakah Anda
membantuku?’ "
. Kapıyı kapatabilir misiniz? " Bisakah Anda menutup
pintu itu?’ "
Klimayı açabilir misiniz? " Bisakah Anda
menyalakan AC itu?’ "
. Bana biraz borç verebilir misiniz? " Bisakah Anda
memberikan utang kepada aku ?’ "
. tommy ’le konuştunmu? Sınavı kazanabilmiş mı?
" apa kamu sudah berbicara dengan Ahmad?
apa dia bisa melewati ujian?’ "
. Hiç çalışmıyorsun? Sence sen yarınki sınavı
kazanabilecek misin? " apa kamu tidak belajar
sama sekali? Menurutmu apa kamu bisa melewati
ujian esok hari?’ "
. Sen iyi yemek yapabilir misin? " apa kamu bisa
memasak dengan baik?’ "
. Yarın benimle hastaneye gelebilir misin? " Bisakah
kamu esok pergi ke rumah sakit denganku?’ "
. Sınavda bana yardım edebilir misin? " Dapatkah
kamu membantuku dalam ujian?’ "
berdasar manfaat :
1. Yetenek atau ‘Kemampuan’ " Talent "
Ben bu masayı kaldırabilirim. " Aku dapat mengangkar meja ini.’ "
. Ben piano çalabilirim. " Aku dapat memainkan
piano.’ "
Ben 10 dakikada 5 km koşabilirim. " Aku bisa berlari
5 km dalam 10 menit.’ "
adolf bilgiaku rı kullanabilir. " adolf bisa
memakai komputer.’ "
Çiçek araba sürebilir. " Çiçek bisa mengendarai
mobil.’ "
Mülki futbol oynayabilir. " Mulki bisa bermain bola.
Bebek artık konuşabilir. " Bayi itu sudah bisa
berbicara.’ "
. Ben İngilizce konuşabilirim. " Aku bisa berbicara
bahasa Inggris.’ "
2. Tahmin atau ‘Kemungkinan’
Bugün yağmur yağabilir. " Hari ini mungkin akan
turun hujan.’ "
. Bu akşam misafir gelebilir. " Malam ini mungkin akan
ada tamu yang datang.’ "
Biz hafta sonu buluşabiliriz. " Kita mungkin akan
bertemu akhir pekan.’ "
. Sınav zor olabilir. " Ujian mungkin akan sulit.’ "
Bu akşam ödev yapabilirim. " Malam ini mungkin aku akan mengerjakan tugas.’ "
. Yarın cairo ’a gidebilirim. " Besok aku mungkin
akan pergi ke cairo .’ "
3. İzin Verme atau ‘Perizinan’
Seyredebilirsin. " Kamu boleh menonton.’ "
Oturabilirim. " aku boleh duduk.’ "
Partiye gidebilirsin. " Kamu boleh pergi ke pesta.’ "
Klimayı açabilirsiniz. " Kamu bisa menyalakan AC
itu.’ "
Girebilirsiniz. " Kalian boleh pergi.’ "
Kitabımı kullanabilirsiniz. " Kalian dapat
memakai buku aku .’ "
Adama girebilirsin. " Kamu boleh pergi ke orang
itu.’ "
4. İzin İsteme " Rica " atau ‘Permohonan’
Kalemini alabilir miyim? " Bisakah aku mengambil
pena aku ?’ " Lütfen! Pencereyi açabilir misiniz? " Tolong! Bisakah Anda membuka jendela?’ "
Lütfen! Bana yardım edebilir misiniz? " Tolong!
Bisakah Anda membantu aku ?’ "
5. Emir atau Perintah
Sınıftan çıkabilir misin? " Çık! " " Bisakah kamu keluar dari kelas?’ " Keluar! " "
Susabilir misiniz? " Susun! " " Bisakah kalian diam?’
" Diam!’ " "
Kata kerja yeterlik berdasar waktu:
1. " Şimdiki Zaman atau ‘Sekarang’ "
Eskiden hiçbir şey anlamazdım şimdi Türkçe
anlayabiliyorum. " Dulu aku tidak dapat memahami sama sekali, sekarang aku sudah dapat memahami bahasa Turki.’ "
Seni duyabiliyorum, bağırma! " Aku dapat
mendengarkanmu, jangan berteriak!’ "
Beni görebiliyor musun? " apa kamu dapat
melihatku?’ "
. Baba bak! Bişiklet sürebiliyorum. " Ayah coba lihat!
Aku " sedang " bisa menaiki sepeda.’ "
. Bak! Tek ayağımın üstünde durabiliyorum. " Lihatlah!
Aku " sedang " bisa berdiri di atas datu kaki.’ "
Bebek artık yürüyebiliyor. " Bayi itu sekarang sudah
bisa berjalan.’ "
Biz Artık Türkçe Konuşabiliyoruz.
Siz Artık Türkçe Konuşabiliyorsunuz.
Onlar Artık Türkçe Konuşabiliyorlar. Ben Artık Türkçe Konuşabiliyorum.
Sen Artık Türkçe Konuşabiliyorsun.
O Artık Türkçe Konuşabiliyor.
2. Geniş Zaman atau ‘Setiap Waktu’
Evim TÖMER’e yakın, her sabah TÖMER’e
yürüyebilirim. " Rumahku dekat dengan TÖMER,
setiap pagi aku bisa berjalan ke TÖMER.’ "
. Balıklar yüzebilir. " Ikan-ikan itu bisa berenang-renang .’ "
Kuşlar uçabilir. " Burung-burung itu bisa terbang.’ "
Param var Ben alışveriş Yapabiliriz.
Param var Ben alışveriş Yapabilirsiniz.
Param var Ben alışveris Yapabilirler.
Param var Ben alışveris Yapabilirim.
Param var Ben alışveriş Yapabilirsin.
Param var Ben alışveriş Yapabilir.
Ben bu yaz Amerika’ya gidebilirim. " Musim panas ini
aku mungkin akan pergi ke Amerika.’ "
Ben sabahları erken kalkabilirim. " Setiap pagi aku
bisa bangun lebih awal.’ "
Eğer istersen sana yardım edebilirim. " bila kamu
mau, aku bisa membantumu.’ "
3. Geçmiş Zaman atau ‘Masa Lampau’
aku sudah menonton permainan olimpiade, atlet Turki sudah berlari 100 meter dalam 6 detik.’ "
Dün akşam arkadaşımla konuştum, sonunda
üniversiteyi biterebilmiş. " Tadi malam aku sudah berbicara dengan temanku, akhirnya dia dapat menyelesaikan universitasnya.’ "
Dün ablamla konuştum, yeğenim birkaç adım
yürüyebilmiş. " Kemarin aku sudah berbicara dengan kakak perempuanku, ponakanku dapat berjalan beberapa langkah.’ "
Dün arabam bozuldu, eve ancak akşam varabildim.
" Kemarin mobilku rusak, malam aku baru bisa
sampai rumah.’ " yıldır kursa gidiyor, nihayet Türkçe öğrenebildi.
" Dia pergi ke kursus selama satu tahun, akhirnya dia sudah dapat menguasai bahasa Turki.’ "
Dün gitar aldım, biraz çalıştım ve bir iki şarkı
çalabildim. " Kemarin aku sudah membeli gitar,
aku sudah sedikit mempelajarinya dan aku sudah memainkan satu dua buah lagu.’ "
Dün olimpiyat oyunlarını izledim, Türk atlet 100
metreyi 6 saniyede koşabildi atau koşabilmiş. " Kemarin
4. Gelecek Zaman atau ‘Akan Datang’
a. Tömer’den mezun olduktan sonra daha iyi Türkçe
konuşabileceğiz. " sesudah lulus Tomer, kita akan
bisa berbicara bahasa Turki lebih baik lagi.’ "
b. Üniversiteyi bitirtikten sonra ülkemde iyi bir iş
bulabileceğim. " sesudah lulus universitas, aku akan
bisa memperoleh suatu pekerjaan yang bagus di
negaraku.’ "
c. Kardeşin ameliyattan sonra yürüyebilecek.
" Saudaramu akan dapat berjalan sesudah operasi.’ "
Kata Kerja Lampau Görülen
Kata kerja untuk masa lampau dalam bahasa Turki
terbagi menjadi dua, görülen dan duyulan. Pengertian
dari kata kerja lampau görülen yaitu kata kerja yang
menandakan suatu pekerjaan atau kejadian yang sudah
dilakukan dan diselesaikan di waktu lampau.
misalnya dalam dialog :
Ayşe : “Piknikte ne yaptın?” " Apa yang kamu sudah
lakukan saat piknik?’ "
Ali : “Bol bol futbol oynadım.” " aku sudah sering
bermain bola.’ "
Ayşe : “Merhaba Ali!.” " Hai, Ali!’ "
Ali : “Merhaba Ayşe!” " Hai, Aisyah!’ "
Ayşe : “Dün ne yaptın?” " Apa yang kamu sudah lakukan kemarin?’ "
Ali : “Pikniğe gittim.” " aku sudah pergi piknik.’ "
Kata kerja lampau görülen memakai imbuhan “-dı, " -di,
-du, -dü " ”.
A, I : DI atau TI
O, U : DU atau TU
E, İ : Dİ atau Tİ
Ö, Ü : DÜ atau TÜ
Rumusnya:
Kata Kerja + İmbuhan Görülen + İmbuhan Kata Ganti
Orang
misalnya :
Bağırmak " Berteriak’ " >>> Bağır – dı – k
Yorulmak " Lelah’ " >>> Yorul – du – nuz
Durmak " Berhenti’ " >>> Dur – du – lar
. Gelmek " Datang’ " >>> Gel – di – m
Okumak " Membaca’ " >>> Oku – du – n
Ağlamak " Menangis >>>Ağla – dı
misalnya
Julenda gölde yüzdü. " Julenda sudah berenang-renang di danau.’ "
Sen dün gece kitap okudun. " Kamu kemarin malam
sudah membaca buku.’ "
Siz geçen ay biraz Türkçe öğrendiniz. " Kalian bulan kemarin sudah mengerti sedikit bahasa Turki.’ " Onlar geçen yıl nepal ’da yaşadılar. " Mereka tahun
kemarin sudah hidup di nepal .’ "
Şimdi yürüyorum, beş dakika önce oturdum. " Aku
sekarang berjalan, lima menit yang lalu aku sudah
duduk.’ "
Ravi dün gitar çaldı, internete girdi ve bilgiaku da
kullandı. " Ravi kemarin sudah memainkan gitar, sudah
masuk ke warnet dan sudah memakai komputer. Ben dün kek yedim. " Kemarin aku sudah memakan roti.’ " Sen dün kitap aldın. " Kamu kemarin sudah membeli buku.’ "
Dün gazette okudu. " Dia kemarin sudah membaca
koran.’ "
bila di akhir kata kerja ada huruf konsonan “f, s, t,
k, ç, ş, h, p”, maka imbuhan –da berubah menjadi “-tı, -ti,
-tu, -tü”.
misalnya : >>> Çalıştık.
>>> Baktı.
Çalışmak " Bekerja’ " >>> Yaptınız.
Bakmak " Melihat’ "
Yapmak " Mengerjakan’ "
misalnya
. İhab dün yemek yedi, televizyon seyretti. " Ihab kemarin sudah makan dan menonton TV.’ "
. İki hafta önce cairo ’a gitti. " Dia sudah pergi ke cairo dua minggu lalu.’ "
Biz dün alıştırma yaptık. " Kami sudah mengerjakan
latihan tadi malam.’ "
Ben üç dakika önce çay içtim. " Aku sudah meminum teh
tiga menit yang lalu.’ "
Mustafa kahve içti. " Mustafa sudah meminum kopi.’ "
Ali dün arabasını sattı. " Ali kemarin sudah menjual
mobilnya.’ "
Ayşe dün parkta koştu. " Aisyah kemarin sudah berlari di taman.’ "
Kalemin yere düstü. " Pulpenku sudah jatuh ke tanah.’ "
Ben dün akşam ders çalıştım. " Aku kemarin malam sudah belajar.’ "
1. Bentuk positif
Kata Kerja + Imbuhan Görülen + Imbuhan Kata Ganti
Orang
Biz Gittik Oynadık Güldük
Siz Gittiniz Oynadınız Güldünüz
Onlar Gittiler Oynadılar Güldüler
Gitmek Oynamak Gülmek
Ben Gittim Oynadım Güldüm
Sen Gittin Oynadın Güldün
O Gitti Oynadı Güldü
misalnya :
Ben bu sabahta yurttan çıktım. " Aku sudah keluar dari asrama di pagi hari.’ "
Dicky bu sabahta saat 8.00’de on dakika otobüs bekledi. " Dicky pagi ini pada jam 08.00 sudah menunggu bus selama 10 menit.’ "
Ben dün meydanda koştum. " Aku kemarin sudah berlari di lapangan.’ "
Tuğba dün sokakta yarım saat yürdü. " Tughba kemarin sudah berjalan selama setengah jam di jalan. Dün akşam iki saat ders çalıştım. " Kemarin malam dua jam aku sudah belajar.’ "
Babam, işe gitti. " Ayahku sudah pergi bekerja.’ "
. Kardeşim, yemekten sonra uyudu. " Adikku sesudah
makan tidur.’ "
Akşam yemeğinde tavuklu pilav yedik. " Kami sudah makan nasi ayam saat makan malam.’ "
. Çocuklar, teneffüste futbol oynadılar. " Anak-anak sudah bermain bola saat istirahat.’ "
2. Bentuk negatif
Kata Kerja + -ma atau me + Imbuhan Görülen + Imbuhan
Kata Ganti Orang
Biz Gitmedik Oynamadık Gülmedik
Siz Gitmediniz Oynamadınız Gülmediniz
Onlar Gitmediler Oynamadılar Gülmediler
Gitmek Oynamak Gülmek
Ben Gitmedim Oynamadım Gülmedim
Sen Gitmedin Oynamadın Gülmedin
O Gitmedi Oynamadı Gülmedi
misalnya :
Murat dün kitap okudu, dergi okumadı. " Murat
kemarin sudah membaca buku, dia tidak membaca
majalah.’ "
Jamie dün sokakta koştu ama parkta koşmadı.
" Jamie kemarin sudah berlari di jalan, namun dia
tidak berlari di taman.’ " Ben dün klasik müziği dinledim, pop müziği
dinlemedim. " Aku kemarin sudah mendengarkan
musik klasik, aku tidak mendengarkan musik
pop.’ " Sen İzmir’i gördün, Antalya’yı görmedin.
" Kamu sudah melihat Izmir, namun kamu belum
melihat Antalya.’ "
Biz salı günü ders yaptık ama çarşamba günü
ders yapmadık. " Pada hari Selasa kami sudah
masuk pelajaran, namun hari Rabu kami tidak
masuk pelajaran.’ "
Kahvaltıda yusia ta ve ekmek yedi, peynir
yemedi. " Dia sudah memakan telur dan roti saat
sarapan, dia tidak memakan keju.’ "
Dün öğretmen TÖMER’e gelmedi. " Kemarin
guru tidak datang ke Tömer.’ "
Ben kışın denizde hiç yüzmedim. " Aku tidak
pernah berenang-renang di laut saat musim dingin.’ " Ben dün köpekten korkmadım. " Aku kemarin
tidak takut dengan anjing.’ "
Bu sabah kahvaltı yapmadım. " Pagi ini aku
tidak sarapan.’ "
tommy , ödevlerini yazmadı. " Ahmad dia tidak
mengerjakan tugas-tugas rumahnya.’ "
Babam, eve erken gelmedi. " Ayahku dia tidak
datang ke rumah lebih awal.’ "
Çocuklar, derse gelmediler. " Anak-anak mereka
tidak datang ke pelajaran.’ "
Futbolcular, sahaya çıkmadılar. " Para pemain
bola mereka tidak masuk ke dalam lapangan.’ " Televizyonu açmadık. " Televisinya tidak kami
nyalakan.’ "
3. Bentuk pertanyaan
Kata Kerja+Imbuhan Görülen + Imbuhan Kata Ganti
Orang + Imbuhan Tanya
Gitmek Oynamak Gülmek
Ben Gittim mi? Oynadım mı? Güldüm mü?
Sen Gittin mi? Oynadın mı? Güldün mü?
O Gitti mi? Oynadı mı? Güldü mü?
Biz Gittik mi? Oynadık mı? Güldük mü?
Siz Gittiniz mi? Oynadınız mı? Güldünüz mü?
Onlar Gittiler mi? Oynadılar mı? Güldüler mi?
misalnya :
Biz dün ders yaptık mı? " apa kita sudah
melakukan pelajaran kemarin?’ "
Siz dün alışveris yaptınız mı? " apa kalian sudah
berbelanja kemarin?’ "
Onlar dün balık yediler mi? " apa mereka sudah
memakan ikan kemarin?’ " Ben bu sabah güldüm mü? " apa pagi ini aku
sudah tertawa?’ "
Ben bu sabah kitap okudum mu? " apa pagi ini
aku sudah membaca buku?’ "
Çocuk, ağladı mı? " apa anak kecil menangis?’ "
Baban, maça gitmedi mi? " apa ayahmu tidak
pergi ke pertandingan?’ "
Akşam ders çalıştın mı? " Malam hari apa kamu
sudah belajar?’ "
Kuzular bahçeye çıktı mı? " apa anak-anak
domba sudah keluar ke kebun?’ "
Saat beş oldu mu? " apa sudah jam lima?’ "
Ben dün pide yedim. Sen pide yedin mi? " Aku
kemarin sudah makan pide. apa kamu sudah
memakan pide?’ "
Çay içti mi? " apa dia sudah meminum teh?’ "
misalnya
Sen ötelde kaldın mı? " apa kamu sudah tinggal di
hotel?’ "
Onlar Frasça konuştular mı? " apa mereka berbicara
bahasa Perancis?’ "
Siz gölde yüzdünüz mü? " apa kalian sudah berenang-renang
di danau?’ "
A : “Ben sabah size kızdım mı?” " apa aku sudah
marah kepada kalian pagi ini?’ "
B : “Evet, sen sabah bize kızdın.” " Iya, kamu sudah marah kepada kami pagi tadi. "
“Hayır, sen sabah bize kızmadın.” " Tidak, kamu tidak marah kepada kami tadi pagi.’ "
A : “Sen dün gece geç uydun mu?” " apa kamu
terlambat tidur tadi malam?’ "
B : “Evet, ben geç uydum.” " Iya, tadi malam aku
terlambat tidur.’ "
“Hayır, ben geç uymadım.” " Tidak, aku tidak
terlambat tidur tadi malam.’ "
A : “O dün akşam film seyretti mi?” " apa dia tadi
malam menonton film?’ "
B : “Evet, dün akşam film seyretti.” " Iya, tadi malam dia
sudah menonton film.’ "
Hayır, dün akşam film seyretmedi. " Tidak, tadi
malam dia tidak menonton film.’ "
A: “Biz geçen hafta evde ders çalıştık mı?” " apa kita minggu kemarin sudah belajar di rumah?’ "
B: “Evet, siz geçen hafta evde ders çalıştınız.” " Iya,
Anda sudah belajar di rumah minggu kemarin.’ " “Hayır, siz geçen hafta ders çalışmadınız.” " Tidak, minggu kemarin Anda tidak belajar di rumah’. "
A: “Siz dün eve erken döndünüz mü?” " apa kalian
sudah pulang ke rumah lebih awal kemarin?’ "
B: “Evet, biz eve erken döndük.” " Iya, kami sudah pulang
ke rumah lebih awal kemarin.’ "
“Hayır, biz eve erken dönmedik.” " Tidak, kami
tidak pulang ke rumah lebih awal kemarin.’ "
A: “Onlar kimsesiz çocuklar için üzüldüler mi?”
" apa mereka bersedih untuk anak-anak yang
tidak memiliki siapa-siapa? "
B: “Evet, kimsesiz çocuklar için üzüldüler.” " Iya, mereka bersedih untuk anak-anak tanpa siapa-siapa itu.’ "
“Hayır, kimsesiz çocuklar için üzülmediler.”
" Tidak, mereka tidak bersedih untuk anak-anak
yang tanpa siapa-siapa itu.’ "
İsim Tamlamasi
" Kata Majemuk "
İsim Tamlamaları dalam bahasa Turki merupakan suatu kata yang terbentuk atas penggabungan dari dua kata atau lebih untuk menyempurnakan makna yang kita inginkan
dengan ketentuan tertentu. misalnya :
a. Evin kapısı. " Pintu rumah.’ "
b. Kalemin ucu. " Isi pensil.’ "
c. Yatak odası. " Kamar tidur.’ "
Ada tiga macam bentuk isim tamlamaları:
1. Belirtili İsim Tamlaması.
2. Belirtisiz İsim Tamlaması.
3. Zincirleme İsim Tamlaması.
1. Belirtili İsim Tamlaması
Yaitu, saat satu makna dari satu kata dengan kata yang lain sudah menjadi bentuk yang bermakna baru dan jelas. Dalam bab Kata Ganti Kepemilikan sebelumnya, sudah membahas dan menerangkannya. Mudahnya, lihat kesamaan imbuhan yang ada dalam kata ganti orang ketiga
O " dia’ " .
pemakaian:
1.
Kata benda pertama + -ın " -in, -un " kata benda kedua + -sı,
-si, -su, -sü atau -ı, -i, -u, -ü
misalnya :
Okul-un bahçe-si. " Taman sekolahan.’ "
2.
Kata benda pertama + n -ın " -in, -un, -ün " kata benda
kedua + -sı, -si, -su, -sü atau -ı, -i, -u, -ü
misalnya :
a. tommy amca-nın ev-i. " Rumahnya Paman Ahmad.’ "
Keterangan
Pada misalnya pemakaian yang pertama “Okul-un bahçe-si”, kata benda okul " sekolah’ " berakhiran konsonan, maka imbuhan yang dipakai yaitu “-ın " -in, -un " ”.
lalu pada kata benda bahçe " taman " berakhiran vokal,
maka imbuhan yang dipakai yaitu “-sı, -si, -su, -sü”. sedang pada misalnya pemakaian kedua “tommy amca- nın ev-i”, kata benda amca " paman’ " berakhiran vocal, maka
imbuhan yang dipakai “n -ın " -in, -un, -ün " ”. Pada kata benda ev " rumah’ " berakhiran konsonan, maka imbuhan
yang dipakai yaitu “-ı, -i, -u, -ü”.
Kata benda pertama dinamakan tamlayan, kata benda
kedua dinamakan tamlanan. Tamlayan pada misalnya pertama
yaitu okul, tugasnya menerangkan kata yang datang
sesudahnya yaitu bahçe yang berposisi sebagai tamlanan.
“Kebun siapa? Kebun sekolahan” bila dibalik, seakan
menjadi pertanyaan dan jawaban yang saling melengkapi. n
-ın " -in, -un, -ün " bisa juga diartikan dalam bahasa Indonesia sebagai -nya atau kepunyaan. Untuk lebih jelasnya, mari kita
lihat dibawah
:
a. Ali’nin arabası çok güzel. " Mobil " -nya " Ali sangat
bagus.’ "
b. Onun evi çok buyuk. " Rumahnya dia sangat besar.’ "
c. Bahçenin kapısı açık. " Pintu tamannya terbuka.’ "
d. Park caddenin sonunda. " Taman ada di ujung
jalan.’ "
e. Televizyonun anteniuzun. " Antena televisinya itu
panjang.’ "
f. Öğretmenin kitabı çok kalın. " Buku kepunyaan
guru sangat tebal.’ "
g. Babamınadı Hasan. " Nama ayahnya aku Hasan.’ "
h. Sınıfın tahtası siyah. " Papan tulis kelas berwarna
hitam.’ "
2. Belirtisiz İsim Tamlaması
Berbeda dengan belirtli isim tamlamasi, yang di
kedua kata " pertama dan kedua " memiliki imbuhan, belirtisiz
hanya memiliki imbuhan pada kata kedua, yaitu pada
tamlanan-nya saja. Dalam belirtisiz isim tamlamasi, kata
pertama atau tamlayan merupakan suatu keterangan atau
pelengkap yang menerangkan tentang jenis, kenapa atau sebab,
sumber, dan ciri khas dari tamlanan atau kata kedua yang
harus dilengkapi. Bisa juga diartikan sebagai kegunaan
untuk atau fungsi dari sesuatu. Agar lebih jelasnya, mari kita
lihat dibawah
pemakaian:
Kata benda " tamlayan " + kata benda " tamlanan " + -sı, -si,
-su, -sü atau -ı, -i, -u, -ü
misalnya :
Ayakkabı fırçası. " Sikat sepatu’ atau ‘sikat untuk
menggosok sepatu’ "
Türk kahvesi. " Kopi Turki’ atau ‘kopi buatan asli atau buatan Turki’ "
Güneş gözlükğü. " Kacamata matahari’ atau
‘kacamata untuk melindungi dari sinar matahari’ "
Yatak odası. " Ruang tidur’ atau ‘ruang untuk
tidur’ "
Oturma odası. " Ruang duduk’ atau ‘ruang untuk
duduk’ "
Yemek odası. " Ruang makan’ atau ‘ruang untuk
makan’ "
Diş fırçası. " Sikat gigi’ atau ‘sikat untuk menggosok gigi’ "
Saç fırçası. " Sikat rambut’ atau ‘sikat untuk
menggosok rambut’ "
A: “Sınıfınızda ne var?” " Apa yang ada di dalam kelas
kalian?’ "
B: “Sınıfımızda çöp kutusu, yazı tahtası, televisyon dolabı,
öğretmen masası, tebeşir kutusu, Türkiye haritası, kitap
dolapbı var.” " Di dalam kelas kami ada kotak sampah,
papan tulis, lemari televisi, meja guru, kotak kapur
tulis, peta Turki, dan lemari buku.’ "
A: “Asım Bey nerede?” " Di manakah Tuan Ashim?’ "
B: “İkinci katta öğretmenler odasında.” " Di lantai dua
dalam ruangan " untuk " guru-guru.’ "
A: “Baban ne iş yapıyor?” " Ayah kamu sekarang bekerja
apa?’ "
B: “Babam çocuk doktoru.” " Ayahku seorang dokter anak.’ "
3. Zincirleme İsim Tamlaması
Zincirleme yaitu bentuk berantai dari kata tamlayan
dan tamlanan. Zincirleme tidak hanya terbentuk oleh dua
kata saja, namun bisa melebihi dua kata. Susunannya pun
bisa bercampur antara belirtili dan belirtisiz.
misalnya :
Sınıf kapısının kolu.
" Gagangnya pintu kelas.’ "
Dedemin gözlükğünün camı.
" Kacamata kepunyaannya kakekku terbuat dari kaca.’ "
Ayşe’nin çantasının renkgi.
" Warna tasnya Aisyah.’ "
Benim evimin çatısı.
" Atapnya rumahku.’ "
Belirtili İsim Tamlaması dalam Kata Ganti Kepemilikan
1. saat ditambahkan dengan imbuhan -da atau -de " menyatakan
tempat atau letak " dan -dan atau -den.
Benim Araba-m-da
Senin Araba-n-da
Onun Araba-sı-n-da
Bizim Araba-mız-da
Sizin Araba-nız-da
Onların Araba-ları-n-da
misalnya :
Dolapbın altı-n-da fare var. " Ada tikus di bawah
lemari.’ "
Senin yan-ın-da kim var? " Ada siapa di
sampingmu?’ "
Benim yan-ım-da Mustafa var. " Ada Mustafa di
sampingku.’ "
Masanın üstü-n-de defter, kalem, ve silgi var. " Ada buku tulis, pensil, dan penghapus di atas meja.’ " Tuğba, Sezgi’nin ve Birkan’ın ortası– n-da duruyor. " Tuğba berdiri di tengah-tengah Sezgi dan Birkan.’ " Kağıtlar kitapbın arası - n-da oturuyor. " Kertas- kertas itu ada di antara buku.’ "
Ayşe, Ali’nin arabası - n-da oturuyor. " Aisyah
tinggal di dalam mobil Ali.’ "
Ayşe, Ali’nin arabası - n-dan iniyor. " Aisyah turun
dari mobil Ali.’ "
Benim önüm-de masa var. " Ada meja di depan
aku .’ "
Senin önün-de kitaplar var. " Ada buku-buku di
depanmu.’ "
Onun önü-n-de öğrenci var. " Ada siswa di
depannya.’ "
Bizim yanımız-da başka sınıf var. " Ada kelas lain disamping kami.’ "
Sizin karşınız-da öğretmen var. " Ada guru di
hadapan Anda.’ "
Onların arkası-n-da atau arkaları-n-da duvar var. " Ada dinding di belakang mereka.’ "
Sandalyenin üstü-n-de fare var. " Ada tikus di atas
kursi.’ "
2. saat ditambahkan dengan imbuhan -i atau -ı dan -a atau -e
Benim Araba-m-ı Seviyor Benim ev-i-m-e Bakıyor
Senin Araba-n-ı Seviyor Senin ev-i-n-e Bakıyor
Onun Araba-sı-n-ı Seviyor Onun ev-i-n-e Bakıyor
Bizim Araba-mız-ı Seviyor Bizim ev-i-miz-e Bakıyor
Sizin Araba-nız-ı Seviyor Sizin ev-i-niz-e Bakıyor
Onların Araba-lar-n-ı Seviyor Onların ev-ler-i-n-e Bakıyor
misalnya :
nepal üniversitesi’nden geliyorum. " Aku datang
dari Universitas nepal .’ "
nepal üniversitesi’ne gidiyorum. " Aku sedang
pergi ke Universitas nepal .’ "
nepal üniversitesi’ni beğeniyorum. " Aku suka
Universitas nepal .’ "
Ayşe, Ali’nin arabası-n-a biniyor. " Aisyah menaiki
mobil Ali.’ "
Ayşe, Ali’nin arabası-n-ı seviyor. " Aisyah menyukai
mobil Ali.’ "
Benim iki kalemim var. " Aku memiliki dua
pensil.’ "
Benim çantamda kalem var. " Ada pensil di dalam
tasku.’ "
Benim arabam. " Mobilku.’ "
Benim arabamda kedi var. " Ada kucing di dalam mobilku.’ "
nepal üniversitesi’nde okuyorum. " Aku belajar di
Universitas nepal .’ "
nepal üniversitesi’nden geliyorum. " Aku datang
dari Universitas nepal .’ "
nepal üniversitesi’ne gidiyorum. " Aku sedang
pergi ke Universitas nepal .’ "
nepal üniversitesi’ni beğeniyorum. " Aku suka
Universitas nepal .’ "
misalnya
Benim ev-i-m-in bahçe-si-nin çiçek-leri-nin rengi
kırmızı. " Warna bunga-bunga taman rumahku
yaitu merah.’ "
Senin ev-i-n-in bahçe-si-nin çiçek-ler-nin rengi
beyaz. " Warna bunga-bunga taman rumahmu yaitu putih.’ "
Onun ev-i-n-in bahçe-si-nin çiçek-ler-i-nin rengi
beyaz. " Warna bunga-bunga taman rumahnya
yaitu putih.’ "
Ayşe’nin araba-sı-nın koltuğ-u-nun üst-ü-nde kedi
var. " Ada kucing di atas kursi mobil Aisyah.’ "
Nuray’ın anne-sı-nın ofis-i-nin duvar-ı kırmızı.
" Dinding kantor ibunya Nuray berwarna merah.’ " Sizin yurd-u-nuz-un oda-lar-ı-nın yatağ-ı rahat
mı? " apa ranjang kamar-kamar asrama Anda
enak?’ "
Onların çocuğ-u-nun okul-u-nun bahçesi büyük mü? " apa taman sekolahan anak mereka besar?’ "
Benim çanta-m. " Tas aku .’ "
Benim çanta-m sandalyede. " Tas aku ada di kursi.’ "
Benim çanta-m siyah renk-li. " Tas aku berwarna
hitam.’ "
Benim çanta-m-ın içi-n-de gözlük var. " Ada
kacamata di dalam tas aku .’ "
Bizim sınıfı-mız-ın içi-n-de öğrenciler var. " Ada
siswa-siswa di dalam kelas kami.’ "
Bizim sınıfı-mız-ın duvar-ı-nın rengi beyaz. " Warna
dinding kelas kami yaitu putih.’ "
Bizim sınıfı-mız-ın duvar-ı-nın reng-i-ni
beğeniyorum. " Aku suka warna dinding kelas
kami.’ "
Imbuhan “-ki”
Pada bab sebelumnya sudah diterangkan tentang
belirtili isim tamlamasi, yang merupakan gabungan dua kata
atau lebih berguna menyempurnakan makna. Dari pelajaran
sebelumnya juga kita bisa memahami bahwa makna yang
didapat dari penggabungan itu yaitu suatu susunan kata
kepemilikan. Seperti, rumah Ali, baju ayah, dan lain-lain.
Ada dua kata dalam belirtilli isim tamlamasi,
yakni tamlayan dan tamlanan— kata yang melengkapi dan
dilengkapi. Dalam satu kalimat belirtili isim tamlamasi, posisi
tamlanan bisa digantikan dengan suatu imbuhan, yaitu
imbuhan ‘-ki’ yang menggantikan dan tetap menghasilkan
makna yang sama.
misalnya : Ali’nin arabası. >>> Ali’ninki
Ali’nin yaitu tamlayan dan arabası yaitu
tamlanan. saat tamlanan-nya kita angkat dan kita ganti
dengan imbuhan “-ki”, maka menjadi Ali’ninki, artinya,
‘mobil " -nya " Ali’.
lihat dalam contoh berikut:
Tekil " Mufrad atau Tunggal "
Benim evim Benimki
Senin evin Seninki
Onun evi Onunki
Bizim evimiz Bizimki
Sizin eviniz Sizinki
Onların evleri Onlarınki
Çoğul " Jamak atau Plural "
Benim defterlerim Benimkiler
Senin defterlerin Seninkiler
Onun defterleri Onunkiler
Bizim defterlerimiz Bizimkiler
Sizin defterleriniz Sizinkiler
Onların defterleri Onlarınkiler
misalnya :
BENİMKİ >> Benim evim, senin evinden daha büyük.
SENİNKİ >> Benim evim, seninkinden daha büyük.
ONUNKİ >> Onun kalemi siyah, bizimki mavi.
BİZİMKİ >> Ayşe’nin arabası yeşil, bizimki sarı.
SİZİNKİ >> Sarmin’nin ceketi gri, sizinki kırmızı.
ONLARINKİLER >> Mustafa ve Abdullah’ın çantaları
sıyahmış.
lihat baik-baik dalam dialog
berikut ini:
1. Alperen : “Senin baban ne iş yapıyor?” " Ayah
Bilgin kamu kerja apa?’ "
: “Babam mühendis. Seninki?” " Ayah
Alperen aku seorang insinyur. Kalau ayahmu?’ "
: “Benimki de mühendis.” " Ayahku juga
seorang insinyur.’ "
2. Aylin : “Bizim evimiz cairo ’da. Sizinki
nerede?” " Rumah kami ada di cairo .
Punya kalian?’ "
Betül : “Bizimki nepal ’da.” " Rumah kami ada
Aylin di nepal .’ "
Betül
: “Sizin eviniz nepal ’nın neresinde?”
Aylin " Rumah kalian di nepal mananya?’ "
: “Bizimki Çankaya’da. Sizinki cairo ’un
neresinde?” " Rumah kami di Çankaya.
Kalau rumah kalian di cairo
mananya?’ "
: “Bizimki Üsküdar’da.” " Rumah kami
ada di Üsküdar.’ "
3. Ali : “Merhaba Ayşe. Benim derslerim seninki
Ayşe " senin derslerin " kadar iyi değil.” " Hai
Aisyah. Pelajaran-pelajaranku tidak
sebaik punya kamu.’ "
: “Hayır, bu doğru değil. Seninkiler de
iyi.” " Tidak, itu tidak benar. Punyamu
juga baik, kok.’ "
misalnya
a. Benim çantam kahverengi. Ali’ninki siyah. " Tasku
berwarna hitam kopi, sedang tas Ali berwarna
hitam. "
b. Fatih’in ceketi büyük. Benimki küçük. " Jas Fatih
besar, sedang punyaku kecil.’ "
c. Bizim okulumuz çok güzel. Onlarınki güzel değil.
" Sekolahan kami sangat bagus, sedang punya
mereka tidak bagus.’ "
d. Bizim arabamız doğan. Sizinki şahin. " Mobil kami
bermerek Doğan, sedang punya Anda bermerek
Şahin. "
1. Dalam pemakaian imbuhan “-ki” tidak berlaku
hukum büyük ünlü uyumu, yaitu huruf vokal akhir
“ki” tidak perlu disesuaikan dengan huruf vokal
sebelumnya. Selamanya imbuhan “-ki” tidak akan
berubah menjadi -kı, -ku, ataupun -kü.
2. Imbuhan “-ki” dikenal dalam istilah bahasa Turki
dengan ilgi zamiri atau ilgi eki.
Beberapa pemakaian imbuhan “-ki” yang lain:
1.
Nama + imbuhan –DA atau DE-Kİ: SIFAT
misalnya :
Dolaptaki televizyon markası Sony’tir. " Merek
televisi yang di lemari itu yaitu Sony.’ "
Şişedeki su temiz. " Air yang ada di dalam botol itu
bersih.’ "
Parktaki ağaçlar yeşildir. " Pohon-pohon yang ada
di taman itu hijau.’ "
Tömer’deki en büyük sınıfa birinci katta. " Kelas
yang paling besar di Tomer ada di lantai pertama.’ "
Masada bir kalem var, o kalem yeşil. >> Masadaki
kalem yeşil. " Ada suatu pensil di meja, pensil itu hijau.’ >> ‘Pensil yang ada di meja itu hijau.’ "
Sokakta kırmızı bir araba var, sokaktaki kırmızı
araba benim. " Ada suatu mobil merah di jalan, mobil yang ada di jalan itu yaitu punyaku.’ "
Evdeki bilgiaku r bozuk. " Komputer yang ada di
rumah itu rusak.’ "
2.
Penunjuk waktu " ZAMAN BELİRTECİ " + Kİ: SIFAT
misalnya :
Iki yıl önceki tatilim kötü-y-dü. " Liburanku dua
tahun yang lalu tidak baik atau jelek.’ "
Dün akşamki maçta kavga çıktı. " Dalam
pertandingan yang tadi malam ada perkelahian.’ "
Sonra bir durak var, o durak Halkapınar >> Sonraki
durak Halkapınar. " Ada satu pemberhentian
nanti, pemberhentian itu bernama Halkapınar.’
>> ‘Pemberhentian yang ada nanti bernama
Halkapınar.’ "
Yarınki toplantı saat kaçta? " Perkumpulan " yang
di " esok hari jam berapa?’ "
Sabahki şimiti beğenmedim. " Simit " yang " tadi pagi aku tidak suka.’ "
Geçen yazki tatilim güzeldi. " Liburan musim
panasku yang lalu indah.’ "
İstisna " Pengecualian’ " :
Bügünkü dermizde yeni gramerleri öğreniyoruz.
" Kami mempelajari grammar yang baru pada
pelajaran " yang " hari ini.’ "
Dünkü derste çok şey oğrendik. " Kita sudah
mempelajari banyak hal pada pelajaran " yang " kemarin.’ "
Cuma günkü parti eğlenceli-y-di. " Pesta " yang " pada hari Jumat itu menyenangkan.’ "
Kata Keterangan Arah
Kata keterangan arah dalam istilah bahasa Turki
dinamakan Ismin Yönelme Hali atau Yönelme Durumu dan
imbuhan yang dipakai yaitu -a atau -e. Dalam bahasa
Indonesia biasa kita pahami dengan arti ‘ke’ atau ‘kepada’
untuk menandakan arah suatu tempat.
A, I, O, U :A
E, İ, Ö, Ü :E
lihat berikut ini!
Öğrenciler öğretmene sorusoruyorlar. ‘ " Murid-
murid bertanya kepada guru.’ "
Reis issac newton ’e soru soruyor. " Rais bertanya
kepada issac newton .’ "
Ben Merve’ye yardım ediyorum. " Aku sedang
menolong Marwah.’ "
Ben çanta’ya kalem koyuyorum. " Aku meletakkan
pensil ke dalam tas.’ "
Öğretmen sandalye’ye çanta koyuyor. " Pak guru
meletakkan tas ke kursi.’ "
Ben Ali’ye kalem veriyorum. " Aku memberikan
pensil kepada Ali.’ "
Ben eve gidiyorum. " Aku sedang pergi ke rumah.’ "
Ali okula gidiyor. " Ali sedang pergi ke sekolah.’ "
Ben nepal ’ya gidiyorum. " Aku sedang pergi ke
nepal .’ "
Ben her sabah otobüse biniyorum. " Setiap pagi
aku menaiki bus.’ "
Ali her sabah vapura biniyor. " Setiap pagi Ali
menaiki kapal.’ "
Ayşe her sabah taksiye biniyor. " Setiap pagi Aisyah menaiki taksi.’ "
tommy her sabah arabaya biniyor. " Setiap pagi
Ahmad menaiki mobil.’ "
Öğrenciler tahtaya bakıyor. " Murid-murid
memandang ke papan tulis.’ "
Julenda öğretmene bakıyor. " Julenda
melihat guru.’ "
Ben size bakıyorum. " Aku memandang kamu.’ "
pemakaiannya yaitu dengan menghubungkan antara kata benda dengan kata kerja. Imbuhan ini menandakan arah tujuan dari suatu kata kerja. Berikut ini ada beberapa cara pemakaiannya:
1. saat imbuhan ini diimbuhkan pada suatu kata
benda, maka menandakan arah untuk menuju ke kata benda itu.
misalnya :
Eve gidiyorum. " aku pergi ke rumah.’ "
Kardeşim, bisiklete biniyor. " Adik aku
mengendarai sepeda.’ "
Yukarıya çık, odayı kontrol et. " Naik ke atas dan
periksa kamar!’ "
Resimleri panoya asın. " Gambar-gambar itu
tempelkan ke papan dinding!’ "